PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Czasowa, całkowita remisja przerzutów płucnych: raka z nabłonka przejściowego, po leczeniu bleomycyną i winblastyną
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1980/33/3.

autorzy

Jerzy Korda
Klinika Urologiczna Instytutu Chirurgii AM w Gdańsku
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. K. Adamkiewicz
Dyrektor Instytutu: prof. dr hab. St. Mlekodaj

Zasadniczą metodą leczenia nowotworów nerek jest leczenie opera­cyjne (8, 9), w pełni skuteczne tylko u 20—30°/o chorych. Pozostali cho­rzy giną z powodu przerzutów, które pojawiają się w różnym czasie po usunięciu nerki. Z tego powodu chemioterapia przerzutów staje się jed­nym z ważnych elementów leczenia (1, 2, 4, 5, 7, 8). Radioterapia ma również wielu zwolenników.

W ciągu ostatnich dwóch lat ukazało się ponad 50 prac donoszących o farmakologicznym leczeniu nowotworów nerek i moczowodów z prze­rzutami. Najczęściej stosowanymi cytostatykami są: adriamycyna, „cis-platyna" (diamindichloroplatinum), cyclofosfamid, winblastyną, bleomy­cyną, winkrystyna (2, 3, 4, 5, 7).

Kombinację trzech Cytostatyków — adriamycyny, „cisplatyny" oraz cy-clofosfamidu zastosowano (7) u 2 chorych z nowotworem nerki i u 12 z nowotworem pęcherza moczowego. Stwierdzono częściową remisję przerzutów u jednego pacjenta z nowotworem nerki i u ośmiu — z no­wotworem pęcherza moczowego.

Długi okres chemioterapii nie daje żadnej przewagi nad krótkotrwałą chemioterapią, co by świadczyło o wyrobieniu się w komórkach nowo­tworowych lekoodporności na dany cytostatyk w związku z długim okre­sem jego stosowania (6).

Niektórzy autorzy (5) stosują kombinację bleomycyny z winblastyną w różnych typach nowotworów nerek z przerzutami.

Skuteczność bleomycyny w różnych nowotworach, w tym i w nowo­tworach nerki oceniono (4) w oparciu o leczenie 382 chorych. Bleomy­cyną działa toksycznie na płuca — wywołując pneumonitis, autorzy za­lecają więc ostrożne jej stosowanie w przerzutach do płuc i przestrze­gają przed przekroczeniem dawki 200 mg na kurs leczenia, aby uniknąć reakcji ubocznej ze strony płuc. Domięśniowe podawanie bleomycyny ma przewagę nad dożylnym z powodu mniejszej toksyczności (4).

Większość autorów doniesień o chemioterapii nowotworów nerek oraz moczowodów z przerzutami sądzi, że chociaż wrażliwość komórek nowotworowych jest stosunkowo niska, jednak nie należy zaniechać prób leczenia cytostatykami.

Opis przypadku: chora H. R., lat 74, nr hist. chor. 916/151, przyjęta do Kliniki Urologicznej AMG z powodu krwiomoczu. Ostatnio od kilku miesięcy ogólne osła­bienie, brak łaknienia, utrata kilku kilogramów wagi. Pierwszy krwiomocz 1,5 roku temu, cztery miesiące przed hospitalizacją ponowny krwiomocz.

Badaniem fizykalnym stwierdzało się w prawym śródbrzuszu guz wielkości dwóch pięści, odgraniczony, o gładkiej powierzchni, ruchomy.

Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej wykazało powiększenie cienia prawej nerki do wielkości dwóch pięści. Urografia, arteriografia nerkowa, cystoskopia, nakłu­cie przezskórne miedniczki prawej nerki z wprowadzeniem do miedniczki kontra­stu oraz flebografia nerkowa dały podstawy do rozpoznania nowotworu prawej miedniczki, moczowodu oraz pęcherza w okolicy ujścia moczowodowego. Towa­rzyszyło mu wodonercze tejże nerki oraz zamknięcie prawej żyły nerkowej. zdjęcie klatki piersiowej fryc. 1) wvkazało nad lewą przeponą jeden cień średnicy ok. 4,5 cm jednolicie wysycony, gładko konturowany oraz kilka odcieni o śred­nicy mniejszej niż 2 cm w obu płucach.

Wykonano najpierw przezcewkową elektroresekcję nowotworu ściany pęcherza z okolicy ujścia prawego moczowodu wraz z ujściem i śródścienną częścią moczo­wodu i wycięto nerkę z moczowodem. Wyniki badań histopatologicznych (Zakład Anatomii Patologicznej AMG nr 0-2644 oraz nr 0-2947-8: Carcinoma urotheliale pelvis renalis et ureteris o wysokim stopniu zróżnicowania).

Z uwagi na przerzuty podano dwukrotnie bleomycynę po 30 mg oraz 10 mg winblastyny. W związku z objawami toksycznymi (spadki ciśnie­nia tętniczego, zamroczenie, wymioty, biegunka, ogólne osłabienie) cza­sowo przerwano kurację cytostatykami. Po upływie dwóch tygodni od czasu podania Cytostatyków wykonano kontrolne zdjęcia klatki piersio­wej (ryc. 2). Zdjęcia wykazały znaczną regresję przerzutów w lewym oraz zupełnie ich ustąpienie w prawym płucu.

W celu potwierdzenia tak wybitnej poprawy po tak małej dawce Cy­tostatyków wykonano kontrolne zdjęcia klatki piersiowej kilkakrotnie i w różnych pozycjach. Każdorazowo jednak potwierdzała się zauważo-na uprzednio regresja zmian nowotworowych. Po ustąpieniu objawów ubocznych związanych z nietolerancją Cytostatyków pacjentkę wypisa­no z zaleceniem dalszego leczenia cytostatykami w oddziale chorób płuc.

Po czterech miesiącach podczas kontrolnego badania w Klinice okazało się, że chora nie otrzymała leków po wyjściu ze szpitala. Zdjęcia klatki piersiowej wykazało ponownie liczne przerzuty w płucach (ryc. 3). Po porozumieniu się z rodziną pacjentkę przyjęto do oddziału chorób płuc w celu kontynuowania leczenia cytostatykami.

Początkowa niemal całkowita remisja przerzutów w płucach po usu­nięciu ogniska pierwotnego i po leczeniu bleomycyną i winblastyną świadczy o skuteczności tego leczenia i wrażliwości komórek nowotwo­rowych.na podane cytostatyki.

Samowolne przerwanie leczenia cytostatykami doprowadziło do pono­wnego ujawnienia się przerzutów w płucach.

Powyższy przypadek podtwierdza opinię o konieczności chemioterapii w nowotworach nerek z przerzutami, potwierdza też skuteczność bleo­mycyny i winblastyny.

piśmiennictwo

  1. Barsel W. A., Chairuczajew J. S.: Rezultaty lekarstwiennej terapii metastazowraka poczki. Uroł. i nefroł., 1977, 1, 41—43.
  2. Cannon P. J., Wajsman Z., Ba-umgartner G., Merrin C: Nonhormonal chemotherapy for disseminated renal cell carcinoma., Urology, 1976, 7(1), 18—20.
  3. Collier D., Soloway M. S.: Doxoru-bicin hydrochloride, cyclophophamide and 5-flurouracil combination in advanced prostate and transitional cell carcinoma., Urology 1976, 8(5), 459—464.
  4. Haas C. D., Coltman J. R., Gottlier V. A., Haut A., Luce J. K., Talley R. W., Samal E., Wilson H. E. Hoogstraten B.: Phase II evalution of bleomycin. A Southwest onco-logy group study. Cancer, 1976, 38(1). 8—12.
  5. Hahn D. M., Schimpjer S. C, Ruckdeschel J. C, Wiernik P. H.: Single-agent therapy for renal cell carcinoma: CCNU, winblastine, thiotepa, for bleomycin. Cancer treat. rep., 1977, 61(8), 1585-1587.
  6. Moor N. G.: Nephroblastoma in the black child: a review of treatment in the Johannesburg paediatric tumour clinic, S. Afr. Med. J., 1977, 51(7), 194—196.
  7. Sternberg J. J., Eracken R. E., Handel P. B., Johnson D. E.: Combination chemiotherapy (CISCA) for advanced urinary tract carcinoma. A preliminary re­port. Jama, 1977, 238(21), 2282—2287.
  8. Terentjewa T. G., Matwiejew B. P. Matoczkina G. A., Marinbach J. B.: Rezultaty opredielenia czuwstwitielnosti hipe-rnefroidnogo raka cytostaticzestkim sredstwem in vitro i w klinikę. Antibiotiki, 1977, 7, 648—652.
  9. Viets D. E., Vanghau E. D., Howards S. S.: Experience gained from the management of 9 coses of bilateral renal cell carcinoma. J. Urol., 1977, 118(6), 937—940.

adres autorów

Klinika Urologiczna Instytutu Chirurgii AMG
ul. Prof. Z. Kieturakisa 1
80-742 Gdańsk