Doświadczalne badania nad doborem nici chirurgicznych dla celów urologii
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1981/34/1.

Dobry wyniki każdego zabiegu operacyjnego zależy od wielu czyn­ników, między innymi od rodzaju użytych nici chirurgicznych. W uro­logii ma to szczególne znaczenie, gdyż nici często decydują nie tylko o bezpośrednim, ale i odległym wyniku operacji. Nici będące w stałej styczności z przepływającym, lub zalegającym moczem, który posiada różne pH i stopień zakażenia, muszą odpowiadać wysokim wymogom technicznym w szerokim tego słowa znaczeniu. Nici powinny być nie tylko wytrzymałe na rozciąganie, nie wchodzić w reakcje tkankowe, nie stanowić pożywki dla bakterii, ale po spełnieniu swego zadania powin­ny ulec wchłonięciu. W urologii dochodzi jeszcze jeden moment: nici nie mogą być powodem powstawania kamicy moczowej. Wytworzenie się kamienia na nitce chirurgicznej jest poważnym, odległym powikła­niem pooperacyjnym. Kamica — najczęściej zakażona — zmusza uro­loga do wtórnych operacji i niweczy pierwotnie zamierzony efekt lecz­niczy. Opierając się na spostrzeżeniach klinicznych i doniesieniach in­nych autorów (1, 6, 10) o szkodliwości stosowania niektórych nici w uro­logii, postanowiliśmy sprawdzić doświadczalnie przydatność nici już sto­sowanych i niedawno wprowadzonych do lecznictwa: nylonu, silku, kat­gutu chromowanego i dexonu. Ten ostatni rodzaj nici doczekał się już kilku dobrych ocen w piśmiennictwie polskim (5, 7) i znacznie więcej w zagranicznym (2, 3, 4, 8). Dexon pod względem chemicznym jest kwasem poliglikolowym, który po licznych próbach został dopuszczony w 1970 r. do lecznictwa w Stanach Zjednoczonych, a w kilka lat później został wprowadzony w Polsce. O zaletach i wadach katgutu zwykłego, lnu i jedwabiu urolodzy na ogół mają zdanie wyrobione i nie wymaga te badań doświadczalnych.

Metoda badania

Do doświadczeń użyliśmy 24 samic króliczych, rasy mieszanej, o prze­ciętnym ciężarze 3 kg. Króliki podzielono na 4 grupy, po 6 zwierząt w każdej. Tak więc poszczególny rodzaj nici był badany na 6 królikach. Zabiegi operacyjne były wykonywane w warunkach aseptycznych, w narkozie przy użyciu Vetbutalu 0,25 ml/kg ciężaru ciała i dodatkowym znieczuleniu powłok 2% roztworem Polokainy. Nici wszczepiano do błony śluzowej otwartego pęcherza moczowego w postaci luźno zawią­zanego węzła tak, by nitka była w stałym kontakcie z przepływa­jącym moczem. Pęcherz moczowy zamykaliśmy dwuwarstwowym szwem ciągłym przy użyciu katgutu. Do warstwy pierwszej — śluzówkowej — stosowaliśmy katgut 0000, do drugiej — surowicówkowej — katgut 00. Powłoki były szyte katgutem nr 2 i jedwabiem. Króliki pozostawały w sali operacyjnej do chwili całkowitego obudzenia się, a następnie umieszczano je w specjalnie oznakowanych klatkach po 3 w każdej. W 7—8 dniu po zabiegu zdejmowaliśmy szwy skórne. Rany pooperacyjne goiły się przez rychłozrost. Zwierzęta karmiono zarówno przed operacją, jak i po operacji owsem, suchym chlebem, świeżą zielonką, marchwią, oraz jabłkami. Nie podawano im wody, żadnych witamin, ani jakich­kolwiek substancji chemicznych, mogących mieć wpływ na przebieg doświadczenia, tj. powstawanie kamicy moczowej.

Rodzaj badanych nici w poszczególnych grupach zwierząt:

Grupa I. Silk — czarna plecionka (Mersilk R 833), nr 00 firmy Ethicon — Szkocja — wyjaławiany w autoklawie.

Grupa II. Nylon — zielona żyłka rybacka — filmy Polfa — Poznań­skich Zakładów Farmaceutycznych — nr 00, wyjaławiany fabrycznie i zanurzony w jałowym płynie konserwującym.

Grupa III. Katgut chromowany — Mersutures W 416 — firmy Ethicon — Szkocja — nr 00 z igłą atraumatyczną, wyjałowiony fabrycz­nie, w roztworze spirytusowym.

Grupa IV. Dexon — biała plecionka nr 00, firmy Davis and Geck, Cyanamid of Great Britain LTD Hampshire — wyjaławiany fabrycz­nie.

Króliki wszystkich grup były obserwowane przez okres 4 tygodni; jednakże 3 króliki z każdej grupy uśmiercano w 14 dniu po operacji, a dalsze 3 po upływie 4 tygodni od operacji. Na wykonywanej każdemu zwierzęciu sekcji wycinaliśmy pęcherz w całości, badaliśmy jego za­wartość, zmiany makroskopowe w miejscu implantowanej nitki. Na­stępnie usuwaliśmy napotykane kamienie wraz z nitką. Każdy pęcherz był poddany badaniu histo-patologicznemu. Kamienie suszono w tempe­raturze pokojowej przez okres 2—3 tygodni, ważono je, a następnie ba­dano chemicznie.

Omówienie

Celem przedstawionej pracy nie było sprawdzenie technicznych wa­lorów nici chirurgicznych. Chodziło nam jedynie o prześledzenie zacho­wania się nitki chirurgicznej w środowisku moczu i jej wpływu na pow­stawanie kamieni. W urologii ma to zasadnicze znaczenie. Sposób kar­mienia królików, polegający na niepodawaniu preparatów wapniowo-wę-glanowych nie stwarzał też warunków dla laboratoryjnego powstawania kamieni, jak np. w przypadku pracy Schneidera (9). Niejednoczasowe uśmiercanie zwierząt miało na celu prześledzenie dwóch zagadnień: 1) obserwacją procesu powstawania złogów, oraz 2) zachowania się nitki w czasie, kiedy rana jest już zwykle zagojona (2 tygodnie) i w czasie, który uważany jest za szczytowy okres (4 tygodnie) dla powstawania złogów wokół ciała obcego (9). Obydwa zagadnienia: proces powstawa­nia złogów — kamieni, oraz zachowanie się nici w środowisku moczu przedstawione są w 2 oddzielnych tabelach (tab. I, tab. II).

Nici silkowe i nylonowe (żyłka rybacka) należy uznać za praktycznie niewchłanialne. Katgut chromowany wchłania się w środowisku moczu dość nieregularnie, natomiast dexon w 4 tygodniu wykazuje wyraźną resorpcję. Największe odczyny tkankowe obserwuje się wokół nici z katgutu chromowanego, najmniejsze wokół nylonu i dexonu. Natomiast nićmi „kamieniotwórczymi" okazał się silk i w nieco mniejszym stopniu katgut chromowany. Nie stwierdziliśmy natomiast kamieni na niciach z nylonu i dexonu.

Badania chemiczne złogów wykazały, że niemal stałymi ich składni­kami są węglany, sole amonowe, fosforany oraz sole wapnia. Badanie histo-patologiczne (ryc. 1) ściany pęcherza z okolicy wszczepionego ciała obcego — nici chirurgicznej — wykazuje: błona śluzowa pęcherza o na­błonku przejściowym rozpulchnionym, obrzękłym. Liczne komórki tego nabłonka mają kształt balonowaty, o jasnej, często bezstrukturalnej zaro-dzi. Jądro komórkowe o zachowanej strukturze, zajmuje centralną część komórki. W obrębie warstwy mięśniowej widoczne są pojedyncze frag­menty ciał obcych, otoczone ziarniną utworzoną z fibroblastów i fibro-cytów, a także z licznych komórek limfoidalnych, pojedynczych leukocytów, komórek plasmatycznych i kwasochłonnych. W obrębie ziarniny widoczne są też komórki olbrzymie wielojądrzaste, które częściowo ota­czają swoją masą fragmenty ciał obcych.

Wnioski

Na podstawie przeprowadzonych badań doświadczalnych na zwierzę­tach oraz obserwacji klinicznej o wpływie niektórych nici chirurgicz­nych na proces powstawania kamicy moczowej (pęcherza moczowego), można wysnuć następujące wnioski:

1. Za całkowicie bezpieczne należy uznać nici nylonowe (żyłka rybacka) i dexonowe.' Ze względu zaś na niewchłanialność nylonu, nićmi z wyboru pozostaje dexon.

2. Niekorzystnie w naszym doświadczeniu wypadł katgut chromowany zarówno ze względu na skłonność do inkrustacji solami mineralnymi, jak i nieregularne wchłanianie.

3. Zdecydowanie „kamieniorodnymi" nićmi okazał się silk (czarny Mersilk). Może on być stosowany jedynie tam, gdzie nie będzie bezpośredniej styczności z moczem.

1. Bartone F. F., Shervey P. D., Gardner P. J.: Long term tissue responses to catgut and collagen sutures. Invest. Urol., 1976, 13, 390.
2. Case G. D., Glenn J. F., Postlethwait R. W.: Comparison of absorbable suteres in urinary bladder. Urology, 1976, 7, 165.
3. Drinker H. D.: Polyglycolic acid sutures in genjtourinary surgery. Urology, 1974, 3, 215.
4. Eilert J. G., Binder P., Mc Kinney P. K.: Polyglycolic acid synthetic absorbable surures. Am. J. Surg., 1971, 121, 561.
5. Fibak J.: Wartości syntetycznych wchłanialnych nici chirurgicznych. Pol. Przeg. Chir., 1978, 7, 619.
6. Gasser G., Brauner K., Preisinger A.: Die Konkremen;tbil-dungen der Blase und das Harnsteinproblem. Zschr. Urol. 1957, 50, 445.
7. Kuś H., Kozłoioska A.: Kliniczne zastosowanie nici z polikwasu glikolowego. Pol. Przeg. Chir., 1976, 48, 627.
8. Morrow F. A., Kogan S. ./., Freed S. Z., Laufman H.: In vivo comparison of polyglycolic acid, chronić catgut and silk in tissue of the genitourinlary tract: and experimental study of tissue retrieval and calculogenesis. J. Urol., 1974, 112, 655.
9. Schneider H. J., Hensel K., Hesse A., Unger G., Berg W.: Eifluss der Nahrung auf die Tusammensetzung von Fremdkórpersteinem im Trierexperiment. Zschr. rUol., 1974, 67, 383.
10. Wallace W. R., Maxwell G. R., Cavalaris C. J.: Comparison of polygflycolic acid suture to black silk, chronić and plain catgut in human orał tissues. J. Orał Surg., 1970, 28, 739.
11. Vermeulen C. W., Grove W. C, Goetz R., Ragins H. D., Correll N. O.: Experimental urolithiasis I. Development of calculi upon foreign bodies surgically introduced into bladders of rats. J. Urol., 1950, 64, 541.