PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Operacje rekonstrukcyjne długich zwężeń moczowodów z zastosowaniem kolagenu ksenogenicznego
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2004/57/1.

autorzy

Andrzej Koziak, Adam Marcheluk, Tadeusz Dmowski, Ryszard Szcześniewski, Piotr Kania, Adam Dorobek
Oddział Urologii im. Prof. Tadeusza Krzeskiego Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Siedlcach
Ordynator oddziału: dr n. med. Andrzej Koziak

słowa kluczowe

moczowód, rekonstrukcja moczowodu, zwężenie moczowodu, kolagen, opona twarda, owodnia, przeszczep ksenogeniczny

streszczenie

cel pracy
Ocena techniki operacyjnej i materiałów biologicznych (membrana kolagenowa, ludzka opona twarda, owodnia), używanych jako rusztowania w rekonstrukcji ubytków ściany zwężonych moczowodów.
materiał i metoda
W latach 1980-2002 operowano 20 chorych (14 kobiet i 6 mężczyzn) z długimi (powyżej 4 cm) zwężeniami moczowodu na różnych jego odcinkach: górnym (5), środkowym (8), dolnym (7). Do rekonstrukcji moczowodu zastosowano: membranę kolagenową (10), oponę twardą (8), owodnię (2). Przed operacją obserwowano wodonercze. Na zdjęciach urograficznych lub pielograficznych: brak przechodzenia lub ślad kontrastu w zwężonym odcinku moczowodu. Wypreparowywano i podłużnie rozcinano moczowód na całej długości zwężenia, nie przerywając jego ciągłości. Wszywano uprzednio przygotowaną łatę z kolagenu ksenogenicznego. Pozostawiano cewnik typu „pig tail” w operowanym moczowodzie na okres 2-3 tygodni.
wyniki
Czas hospitalizacji wynosił 8-10 dni. W kontrolnych urografiach (wczesnych i późnych) stwierdzano ustąpienie wodonercza i moczowody prawidłowej szerokości.
wnioski
Prosta technika operacyjna, doskonałe wyniki wczesne i późne dowodzą skuteczności i zalet proponowanej metody leczenia.
Wprowadzenie Zwężenie moczowodu jest częstym schorzeniem układu moczowego o różnej etiologii (pozapalna, nowotworowa, jatrogenna, nieznana). Stanowi ono przeszkodę w odpływie moczu z miednłczkł nerkowej. Zaleganie moczu usposabia do zakażenia i do tworzenia się kamieni w nerkach. Zakażenie, dołączające się do istniejącego wodonercza, może prowadzić do powstania roponercza. Powikłania te bardzo przyspieszają proces niszczenia miąższu nerkowego. Dlatego duże znaczenie ma zastosowanie najskuteczniejszej metody operacyjnej, zapewniającej sprawny odpływ moczu z nerki. Cel pracy Ocena techniki operacyjnej i przydatności acelularnej membrany kolagenowej, łaty z ludzkiej opony twardej i owodni ludzkiej, użytych jako rusztowania w rekonstrukcji rozległych ubytków ściany moczowodów u ludzi. Materiał i metoda W latach 1980-2002 operowano 20 chorych (14 kobiet i 6 mężczyzn), u których stwierdzono długie zwężenie moczowodu na różnych odcinkach: górnym (5), środkowym (8), dolnym (7). Operacje te stanowiły kontynuację pracy doktorskiej Andrzeja Koziaka z roku 1981, dotyczącej zastosowania łat kolagenowych do uzupełnienia ubytku w ścianie moczowodu u psów. Do rekonstrukcji ubytku ściany moczowodu jako rusztowania użyto różnych materiałów zawierających kolagen - łata kolagenowa (10 pacjentów), opona twarda (8), owodnia (2). Wykorzystane materiały zostały przygotowane przez Zakład Transplantologii i Centralny Bank Tkanek Instytutu Biostruktury Akademii Medycznej w Warszawie (prof. Janusz Komender, prof. Anna Dziedzic-Gocławska). U chorych przed operacją rekonstrukcyjną obserwowano wodonercze po stronie zwężonego moczowodu. na zdjęciach urograftcznych lub pielograficznych nie stwierdzono przechodzenia kontrastu lub śladu kontrastu w zwężonym odcinku moczowodu. W jednym przypadku operowano przetokę moczowodowo--maciczną. U sześciu chorych istniały zwężenia jatrogenne (w tym przetoka), spowodowane wcześniejszym podwiązaniem moczowodu na skutek interwencji ginekologicznej, u pięciu zaś chorych - zwężenia po wcześniejszych operacjach urologicznych. W pozostałych przypadkach etiologia była nieznana. Do operacji rekonstrukcyjnej kwalifikowano chorych ze zwężeniem moczowodu na odcinku powyżej 4 cm. Wyprcparowywano moczowód na całej długości zwężenia. Podłużnie rozcinano moczowód na całej długości zwężonego odcinka, nie przerywając ciągłości moczowodu. Przygotowaną uprzednio łatę kolagenową o szerokości prz3\\\'najmniej trzykrotnie przekraczającej szerokość ubytku rozciętego moczowodu wszywano (luźno, bez napięcia) w powstały ubytek ściany moczowodu pojedynczymi szwami Dexonowymi 5.0 w odległości 1-2 mm od brzegu moczowodu. pozostawiając wolny margines łaty minimalnie na 3 mm. We wcześniejszych operacjach pozostawiano

piśmiennictwo

  1. 1. Uemura T et all: Staged cranial reconstruction after epidural abscess associated with duml substitute exposure. J Oaniofac Surg 2002; 13(3): 415-417.
  2. 2. Korolcv Ha et all: Use of dura mater in surgery of aorta and arteries. Khirurgiia (Mosk) 2000:10:8-11.
  3. 3. Cerfolio Rj et all: Results of an autologous tissue reconstruction for replacement of obstructed intracardiac conduits. J Thorac Cardiovasc Surg 1995:110(5): 13 59-1366: discussion 1366-1368.
  4. 4. Yamakaini I et all: Prevention of cerebrospinal fluid leakage and delayed loss of pivserved hearing after vestibidar schwannoma removal: reconstruction of the internal auditory canal in the sulwccipital transmeakd approach—technical note. Neurol Med Chir (Tokyo) 2000; 40 (11): 597-601.
  5. 5. Piattelli M et all: Vertical ridge augmentation using a resorbable membrane: a case report. J Periodontal 1996; 67 (2): 158-161.
  6. 6. Bcrberoglu U et all: Reconstruction of a chest-wall defect with dehydrated human dura mater graft. Thorac Cardiovasc Surg 1993; 41 (2): 133-134.
  7. 7. lłaglaj SM et all: Tutoplast-Dura andZenoderm-Corium implant - mate-rudsfor tissue replacement. Experimental studies. Polim Med 1992:22 (1-2): 13-25.
  8. 8. Van Geel An et all: Reconstruction of chest wall defects with homologous dura mater grafts. Br I Surg 1989; 76 (8): 870.
  9. 9. Jarrell Ma el all: Hwnandura mater allografts in refmir of pelvic floor and abdomintd widl defects. Obslet Gynecol 1987: 70: 280-285.
  10. 10. Danielson Gk et all: Replacement of obstructed extrucardiac conduits with autogenous tissue reconstructions. J Thorac Cardiovasc Surg 1987; 93 (4): 555-559.
  11. 11. Popovic I: Contribution to the diagnosis and therapy of the ruptured Achilles tendon. Acta Chir lugosl 1983; 30 (1): 37-44.
  12. 12. Lima Sv et all: Bladder exstrophy. Primary reconstruction with human dura mater. Hi] Urol 1981; 53 (2): 119-124.
  13. 13. Acquaviva A et all: Repair of large defects of the abdominal wall with lyophilized dura malei: Experimental research. Chir Ital 1980; 32 (5): 1146-1151.
  14. 14. Tizian C. Brack Hg, Stanek C. Bock I); Thoracic wall reconstruction using autologous skin flaps and lyophilized dura: a comparative long-term study in dogs. Hclv Chir Acta 1980:47 (3-4): 505-510.
  15. 15. Palva T. Ylikoski J, Makinen J: Use of lyophilized dum in aural surgery. ORL J Otorhinolaryngol Rclat Spec 1978:40 (3): 129-138.
  16. 16. laimclti G. D\\\'Arco !■\\\': Hie use of lyoplulized dura in reconstruction of the orWtelJIooKjMaxilloIacSvag 1977; 5 (1): 58-62.
  17. 17. \\\'/iablov Vi et all: Experiment/ morphologic findings serving as a basis for use of xenogenlc dura mater for plastic surgery of blood vessels. Arkh Anal Gistol Embriol 1976: 70 (4): 66-72.
  18. 18. Schiatti E. Maturo L: Reconstruction of an obliterated vagina, using lyophilized homologous dura mater. Riv Hal Ginecol 1974: 55 (5): 413-418.
  19. 19. Bezerra Ca, Bruscliini H: Suburethral sling operations for urinary incontinence in women. Cochrane Database Syst Rev 2001; (3): CD001754.
  20. 20. Kelami A: Vie use of human dura in urology, except as a substitute of urinary bladder. Urol Int 1976: 31 (4): 290-296.
  21. 21. Hochuli E et all: Severe incontinence of urine U degrees and its surgical treatment. (Indications for typical operations in cases of incontinence of urine and their results). Geburtshilfe Frauenheilkd 1975: 35 (3); 181-199.
  22. 22. Uemura T et all: Staged cranial reconstruction after epidural abscess as-soiiated with dural substitute exposure. J Craniofac Surg 2002:13(3): 415-417.
  23. 23. Cantore G. Guidelli B. Delfini R: Neurosurgical use of human dura ma-ter sterilized by gamma rays and stored in alcohol: long-term results. J Xeumsurg 1987: 66 (1): 93-95.
  24. 24. Radbauer C ct all: Creutzfeldt-jakob disease in a dura transplant recipient: first obs. in Austria. VVien Klin Wochenschr. 1998: 31: 110 (13-14): 451-454.
  25. 25. Patter W, KerbI K: Self-expanding permanent endoluminal stents in the ureter: technical considerations. Tech Urol 1995; 1 (2): 67-71.
  26. 26. Liatsikos En et all: Ureteral reconstruction: snudl intestine submucosa for the management of strictures and defects of the upper third of the ureter J Urol 2001: 165(5): 1719-1723.
  27. 27. Greenberg R et all: Bladder mucosal grafts: experimental use as a ureteral substitute mid obsewation of certain physical properties. ] Urol 1983; 129 (3): 634-636.
  28. 28. Passerini-Glazel G et all: Technical options in complex ureteral lesions: ..ureler-siiaring\\\" surgery. Kur Urol 1994: 25 (4): 273-280.
  29. 29. Carlui M. Sclli C, Rosi P. Natali A, Turini I): Surgical repair of ureteral defects. Ital J SurgSci 198 3; 13 (1): 55-59.
  30. 30. Kawanishi II el all: Long-term results of ureteral replacement using ileum: report of four cases. Ilinyokika Kiyo 1999:45 (6): 431-434.
  31. 31. Desgrandchamps F. Duboust A. Tcillac P. Idatte )M, Le Due A: Total ureteral replacement by subcutaneous pyelovesical bypass in ureteral necrosis after renal transplantation. Transpl Int 1998: 11 Suppl 1; 150-151.
  32. 32. Somcrville JJ, Xaudc JH: Segmental ureteric replacement: an animal study using a free non-pedicled graft. Urol Res 1984; 12 (2): 115-119.
  33. 33. Gabryelewicz MB. Koziak A et all: The take of a protein graft at the siteof a ureteral injury in dogs. Morphological and clinical evaluation. Pol Tyg Lek 1981: 36 (42-52): 1617-1622. 54. Solomon A et all: Amniotic membrane transplantation for reconstruction of the conjunctival forntces. Ophthalmology 2003: 110 (1): 93-100.
  34. 35. Madhavan HN et all: Preparation of amniotic membrane for ocular surface reconstruction. Indian J Ophthalmol 2002; 50 (3): 227-231.
  35. 36. Stewart JM cl all: Amniotic membrane graft in the surgical management of cryptophthahnos. Ophthal Plast Reconstr Surg 2002; 18 (5): 3 78-380.
  36. 37. Stoiber J et all: Histopathology of human corneas after amniotic membrane and limba! stem cell transplantation for severe chemical burn. Cornea 2002; 21 (5): 482-489.
  37. 38. Peris-Martinez C: Multilayer amniotic membrane transplantation in severe ocular graft versus host disease. Eur J Ophthalmol 2 001; 11 (2): 183-186.
  38. 39. Brandt FT, Albuquerque CD, Lorenzalo FR: Female urethral reconstruction with amnion grafts. Int. J Surg Investig 2000; 1 (5): 409-414,
  39. 40. Scudamore CII et all: Human amnion as a biopwsthesis for bile duct reconstruction in the pig. Am J Surg 1988:155 (5): 635-640.
  40. 41. Lawson VG: Pectorahs major muscle flap with amnion in oral cavity reconstruction. Aust N Z J Surg 1986: 56 (2): 163-166.
  41. 42. Norris MA et all: Bladder reconstruction in rabbits with glutaraldehyde--stabilizedamniotic membranes. Urology 1982:19 (6): 631-635.
  42. 43. Silverton JS. Trelford JD. Roussere JT. Wolfe BM. Conti S: The use of amniotic membrane in acute massive full-thickness loss of tlie abdominal wall from clostridial myonecrosis. Ann Plast Surg 1979; 3 (6): 558-566.
  43. 44. Tancer ML. Kate M, Veridiano NP; Vaginal epithelializalion with human amnion. Obstet Gynecol 1979: 54 (3): 345-349.
  44. 45. Brown AL: 22 week assessment ofacellularmatrix as abladder augmentation material in a porcine model Biomaterials 2002: 23 (10): 2179-2190.
  45. 46. Kelly DE OskouianRJ: Collagen sponge repair of small cerebrospinal fluid leaks obviates tissue grafts and cerebrospinal fluid diversion after pituitary surgery. Neurosurgery 2001: 49 (4): 885-889: discussion 889-90 Comment in: Neurosurgery 2002: 50 (5): 1173-1174; di-. scussion 1174.
  46. 47. Sievert KD et all: Heterologous acellular matrix graft for reconstruction of the rabbit urethra: histological and functional evaluation. J Urol 2001: 165 (6 Ptl): 2096-3102.
  47. 48. Orgill DE Straus FH 2nd. Lee RC: Tlie use of collagen-GAG membranes in reconstructive surgery. Ann N Y Acad Sci 1999: 30: 233-248.
  48. 49. Atala A. Guzman L. Retik AB: A novel inert collagen matrix for hypo-spadias repair. J Urol 1999; 162 (3 Pt 2): 1148-1151.
  49. 50. Hirai J. Malsuda T: Venous reconstruction using hybrid vascular tissue-composed of vascular cells and collagen: tissue regeneration process. Cell Transplant 1996; 5 (1): 93-105.
  50. 51. Dzicdzic-Goclawska A: Tlie application of ionising radiation to sterilise connective tissue allografts. Radiation and tissue banking. G. 0. Phillips. World Scientific Singapore 2002: 57-99.
  51. 52. Krzeski T: Badania porównawcze nad wynikami operacyjnego leczenia zwężeń połączenia miedniczkowo-moczowodowego metodą ureterolomii bez intubacji oraz metodą wycięcia zwężenia z zespoleniem moczowodu z miedniczką. Praca habilitacyjna, 1965. Wydawnictwo Akademii Medycznej w Warszawie, Warszawa 1965.
  52. 53. Borkowski A: Odlegle wyniki urelerotomia intubata sposobem Da\\\\>is\\\'a. Praca doktorska, 1973. Wydawnictwo Akademii Medycznej w Warszawie. Warszawa 1973.
  53. 54. Borkowski A: Regeneracja moczowodu i miedniczki z przeciętej poprzecznie i częściowo zespolonej ściany moczowodu. Wpływ stosowania leków immunosupresyjnych na regenerację. Praca habilitacyjna, 1977. Wydawnictwo Akademii Medycznej w Warszawie. Warszawa 1977,
  54. 55. Horton HE. Politano V: Ureteral reconstruction by free cutaneous transplant. Plastic and reconstructive surgery 1955; 15: 261.
  55. 56. Wesołowski S: Uzupełnianie ubytku moczowodu pętlą jelita krętego. Pol TygLek 1954: 9: 31.
  56. 57. Wesołowski S: Uzupełnianie ubytku moczowodu wyrostkiem robaczkowym. Pol Przcgl Chir 1969; 41 (4a): 496.
  57. 58. Ecke M. Muller G: Development of sigmoid carcinomas after urelerosig-moidostomy. J Urol Nephrol 1977; 70: 391.
  58. 59. Parsons C, Thomas M: Colonic* adenocarcinoma a delayed complication of urelerosigmoidoslomy. | Urol 1977; 118: 31.
  59. 60. Michałowski E: Moczowód. Urologia operacyjna. PZWL, Warszawa 1975,143.
  60. 61. Walczuk f: Uzupełnianie ubytków moczowodu otrzewną ścienną. Praca doktorska, 1972. Wydawnictwo Akademii Medycznej w Warszawie, Warszawa 1972.
  61. 62. Kubiak J: Zastosowanie stałej protezy z ptasiego pióra z przypadkach ubytku moczowodu. Pol Przegl Chir 1953.11: 907,
  62. 63. Davis DM: The unsuitability of polyvinyl plastic for ureteral splinting. J Urol 1955: 74: 747.
  63. 64. Warren J W CoomerT. Fransen H: The use of teflon grafts replacement of ureters.) Urol 1963: 89:164.
  64. 65. Wesołowski S. A: O materiale używanym do przeszczepów naczyniowych. Pol Przcgl Chir 1961: 5: 43 7.
  65. 66. Kazoń M: Badania doświadczalne nad resekcją i odwstem moczowodu u psów. Praca habilitacyjna. 1971. Wydawnictwo Akademii Medycznej w Warszawie. Warszawa 1971.
  66. 67. Davis DM: Intubated ureterotomy. Results after four years.} Urol 1947: 57:233.
  67. 68. Davis DM: Intubated ureterotomy.) Urol 1951; 66: 77.
  68. 69. Wolski Z: Poszerzenie moczowodu na cedej długości izolowaną pętlą jelita cienkiego pozbawioną błony śluzowej. Praca doświadczalna i zastosowanie klauczne. Praca habilitacyjna. 1993. Wydawnictwo Akademii Medycznej, Warszawa 1994.

adres autorów

Andrzej Koziak
Wojewódzki Stpltal Specjalistyczny
Oddział Urologii im. Prof. Tadeusza Krzeskiego
ul. Poniatowskiego 26
O8-11O Siedlce
te/.: (0-25) 640 15 15. fax: 640 32 98