Rhabdomyosarcoma pęcherza moczowego
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1981/34/2.

Nowotwory pęcherza moczowego to najczęściej guzy wywodzące się z nabłonka przejściowego: brodawczaki i raki. Według Pessina stanowią one około 95% wszystkich nowotworów pęcherza moczowego.

Nowotwory pęcherza moczowego pochodzenia mezonchymalnego spoty­ka się bardzo rzadko. W roku 1952 Mastofi i Morse znaleźli dane doty­czące 10 chorych, a w 9 lat później Legier doniósł o 61 przypadkach. Według Price i Ciberta stanowią one 0,65?4,0% wszystkich nowotwo­rów pęcherza moczowego (2).

Znaczna różnorodność nazw używana do oznaczenia mięsakowatych mięśniaków pęcherza moczowego: Sarcoma botryoides, rhabdomyosarco­ma, rhandomyosarcoma embrionale, mięsak graniasty utrudnia zapewne dokładne ustalenie częstości występowania (3).

Rhabdomyosarcoma pojawia się głównie u dzieci i osób dorastających płci męskiej. W 60% przypadków wiek chorych nie przekracza 2 lat. Joshi i wsp. wybrali z piśmiennictwa tylko 13 przypadków dotyczących osób nieco powyżej 20 roku życia.

Mięsak graniasty zbudowany jest z pojedynczych lub polipowatych tworów układających się najczęściej groniasto. Może mieć także postać naciekającego litego guza zajmującego trójkąt, szyję pęcherza lub też ujścia moczowodów. Rzadko daje odległe przerzuty, jednak szybko na­cieka tkanki sąsiednie. Jest nowotworem niewrażliwym lub bardzo sła­bo wrażliwym na naświetlanie promieniami jonizującymi (1).

Nie została ostatecznie wyjaśniona histogeneza mięsaka graniastego. Poza narządem moczowym spotyka się go w odbycie, nosogardzieli, drogach żółciowych.

Objawy kliniczne wskazujące na istnienie guza zależne są, jak i w in­nych rodzajach nowotworów, od umiejscowienia, wielkości, szybkości wzrostu i powikłań w jego rozwoju. Guzy znajdujące się w okolicy szyji, trójkąta dość wcześnie sprawiają choremu dolegliwości.

Bardzo pomocne w wykryciu guza jest badanie radiologiczne pęche­rza moczowego. Cystografia, a szczególnie Pneuniocystografia wykona­na promieniami poziomowymi w różnych płaszczyznach uwidacznia roz­miary, kształt i usadowienie guza.

Odosobnione występowanie mięsaka groniastego u dorosłych skłania nas do przedstawienia następującego przypadku.

Chory J. B. lat 65 z zawodu rolnik przyjęty do Kliniki Urologicznej AM w Poznaniu z powodu krwiomoczu, bolesnego parcia na mocz i okresowego zatrzy­mania moczu. Dolegliwości rozpoczęły się przed miesiącem krwiomoczem z za­trzymaniem moczu. Cewnikowany jednorazowo. Powyższe dolegliwości powtarza­ły się okresowo. W dniu przyjęcia stwierdzono zaleganie 500 ml krwistego mo­czu oraz wyczuwalny guz lewej okolicy lędźwiowej. Wziernikowaniem pęcherza moczowego stwierdzono guz wielkości jaja kurzego umiejscowiony na prawej ścianie pęcherza moczowego. Ocena charakteru guza utrudniona z powodu krwa­wienia. W urografii podejrzenie guza nerki lewej przy prawidłowym układzie kielichowo-miedniczkowym po stronie prawej. Pęcherz moczowy radiologicznie niezmieniony. Wykonano arteriografię nerki lewej, która potwierdziła istnienie dużej torbieli nerki lewej. Wykonano następnie pneumocystografię, która wyka­zała w obrębie prawej górnej ściany guz o wymiarach 3X5 cm, nie naciekający ściany pęcherza moczowego.

W znieczuleniu nadoponowym otwarto pęcherz moczowy. Na przedniej prawej ścianie guz wielkości jaja kurzego, twardy ze zmianami martwiczymi na po­wierzchni.

Ściana pęcherza moczowego nienacieczona. Wycięto około 1/3 pęcherza moczo­wego wraz z guzem. Przebieg pooperacyjny niepowikłany. Pojemność pęcherza moczowego po 2 tygodniach od zabiegu około 150 ml. Wynik badania histopato-logiczinego nr 177995 wykonanego w Zakładzie Anatomii Patologicznej: Neoplasma malignum mesenchymale verisimiliter rhabdomyosarcoma.

Kontrola ambulatoryjna po około 6 miesiącach wykazała dobry stan ogólny, miejscowo nie stwierdzono wznowy ani też odległych przerzutów. Na leczenie operacyjne torbieli lewej nerki chory nie wyraził zgody.

1. Bożek J., Zaorska B.: Mięsak graniasty prążkowano-kamórkowy pęcherza moczowego u dzieci w świetle obserwowanych przypadków. Pol. Przeg. Chir., 1965, 37, lOa, 1068.
2. Mioduszewska O., Stąpor K.: Kostniejący mięsak pę­cherza moczowego współistniejący z brodawczakiem. Pol. Przeg. Chir., 1962, 34, Ha, 575.
3. Stolarczyk J.: Mięisak graniasty pęcherza moczowego. Wiad. Lek., 1969, 22, 1, 69.