Ceporacyna w zakażeniach dróg moczowych
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1981/34/2.

Zakażenie dróg moczowych szczególnie te, które przebiegają ostro, są nadal groźne dla życia i sprawiają duże trudności w leczeniu (6). Wią­że się to z opornością drobnoustrojów wywołujących te zakażenia, przede wszystkim Gram-ujemnych pałeczek (E. coli, proteus, Klebsiella, pseu-domonas) na większość obecnie stosowanych antybiotyków. Niektóre antybiotyki swoiście działające na te bakterie zaprzestano stosować ze względu na ich dużą toksyczność dla nerek oraz dla VIII nerwu móz­gowego (np. kanamycyna). W poszukiwaniu nowych, skutecznych anty­biotyków zaproponowano m.in. ceporacynę.

Na życzenie Instytutu Leków przebadaliśmy jej działanie zarówno in vitro, jak i w zastosowaniu klinicznym. Ceporacyna (cephalothin sodium BP "Glaxo") jest półsyntetyczną pochodną cefalosporyn (sól so­dowa kwasu 7 ? 2 tienyloacetamido cefalosporynowego) o szerokim za­sięgu działania, obejmującym bakterie Gram dodatnie i Gram ujemne (2, 3). Jest to antybiotyk w 67% w postaci czynnej wydalany z moczem i prawie nie uszkadzający nerek (1). Te 2 cechy są szczególnie przydatne w leczeniu zakażeń układu moczowego.

Działanie in vitro sprawdziliśmy metodą krążkowo-dyfuzyjną przy użyciu krążków nasyconych ceporacyna (tab. I). Na 423 próbek moczu 257 miało florę wrażliwą na ceporacynę, a 33 średnio wrażliwą. Łącz­nie drobnoustroje wrażliwe stwierdzono w 290 próbkach, co stanowi 68,5%. Porównując ceporacynę z innymi lekami, które przynajmniej w 50% działają na drobnoustroje danego typu stwierdzono, że wśród 87 próbek zawierających pałeczki okrężnicy 70 (80,5%) było wrażliwych na ceporacynę, wśród 58 próbek 32 (55%) były wrażliwe na pyopen, wśród 29 próbek 18 (62%) wykazywało wrażliwość na pipram. Wśród 58 próbek zawierających citrobacter na ceporacynę było wrażliwych i średnio wrażliwych 41 (70%), a wśród 39 na pyopen wrażliwych było 21 (54%). Natomiast wszystkie inne przebadane leki nie były skutecz­ ne nawet w 50%. Na 65 próbek, zawierających pałeczkę odmieńca, 43 (66%) były wrażliwe na ceporacynę, poza tym tylko pyopen i pipram wykazywały skuteczność przekraczającą 50%.

W 41 próbkach, zawierających pałeczkę ropy błękitnej na ceporacynę było wrażliwych 10 (24,5%), na 18 próbek 8 (45%) było wrażliwych na pyopen, na 23 próbki 3 (13%) wykazywały wrażliwość na pipram. W żadnej próbce nie stwierdzono wrażliwości tych bakterii na chlo-ramfenikol. Z gronkowcem złocistym przebadano 72 próbki moczu, stwierdzając 69 (96%) wrażliwych na ceporacynę, podobnie wysoką wrażliwość stwierdzono w przypadku pyopenu (40 badanych?34, tj. 85% wrażliwych) i pipramu (32 badanych, tj. 94% wrażliwych). Gronkow-ce złociste były też wrażliwe na sigmamycynę 36 (90%) na 40 badanych, chloramfenikol 40 (56%) na 72 badanych i streptomycynę 37 (51%) na 72 badanych. Na uwagę zasługuje mała wrażliwość bakterii na penicy­linę w zakażeniach dróg moczowych, choć często jest nadal stosowana. Zakażenia pozostałymi bakteriami występowały rzadko i dlatego nie można wysnuć miarodajnych wniosków.

Z powyższego wynika, że ceporacyna jest najskuteczniejszym lekiem w zakażeniach dróg moczowych wywołanych najczęściej występujący­mi bakteriami. Szczególnie wyraźnie widoczne jest to w zakażeniach: pałeczkami okrężnicy i odmieńca oraz gronkowcem złocistym. Nieco mniejszą skuteczność wykazuje pyopen i pipram. Z pozostałych przeba­danych leków najbardziej skutecznym okazał się chloramfenikol. Inni autorzy przedstawiają odmienne wyniki (7, 6) odnośnie skuteczności te­go leku.

SPOSTRZEŻENIA KLINICZNE

Badaniami objęto 16 chorych (gdyż tylko dla tylu wystarczyła do­starczona nam ilość leku), których starano się dobrać tak, ażeby byli w tej samej fazie choroby. Wśród nich było 9 mężczyzn i 6 kobiet w wieku 35?72 lat. 14 chorych było po zabiegu operacyjnym, który usu­wał przyczynę zakażenia (usunięcie kamieni odlewowych, wyłuszczenie lub elektroresekcja przezcewkowa gruczolaka stercza itp.). W 2 przy­padkach podano lek przed zabiegiem. Wszyscy chorzy mieli ciężkie za­każenia dróg moczowych, wysoką gorączkę. U wszystkich wykonano uprzednio posiewy i antybiogramy, z których wynikało, że wyhodowa­ne bakterie są wrażliwe na ceporacynę.

Lek ten podawano we wlewie dożylnym w dawce 4?6 g/dobę przez 5?6 dni. Jeśli nie było poprawy po 3 dniach, zmieniano go na inny. W 10 przypadkach po leczeniu ceporacyna uzyskano wybitną poprawę kliniczną, w 6 zakażenie wywołane było przez pałeczkę okrężnicy, w 2 przez pałeczkę odmieńca, a w 2 przez gronkowca złocistego. Brak poprawy stwierdzono u 6 chorych, z których dwoje było przed zabie­ giem operacyjnym. Dopiero po jego wykonaniu (usunięcie kamienia z moczowodu, wyłuszczenie gruczolaka stercza) nastąpiła poprawa stanu klinicznego. Po operacji zażywali jednak inne leki. U 4 chorych nie było poprawy mimo wrażliwości na lek, stwierdzonej w posiewie z moczu, który w 3 przypadkach wykazywał obecność gronkowca złocistego, a w 172 L. Teneta i wsp. jednym pałeczki odmieńca. U tych 4 chorych uzyskano poprawę sto­sując inne antybiotyki.

Ciężko przebiegające zakażenia w naszym materiale wywołane były przez pałeczki okrężnicy, odmieńca i gronkowca złocistego. Ceporacyna okazała się najbardziej skuteczna w zakażeniach pałeczką okrężnicy. U wszystkich chorych z tym zakażeniem uzyskano wybitną poprawę kli­niczną. Zgadza się to z wynikami badań in vitro, zarówno naszymi jak i innych autorów (3). Ponieważ ceporacyna jest bardzo trudno dostęp­na na naszym rynku, warto wspomnieć o antybiotyku ?Sefril", który jest dostępny, gdyż produkuje go nasz przemysł. Jest to również pół-syntetyczna cefalosporyna, lecz o innym składzie chemicznym niż ce­poracyna, ale podobnym zakresie działania przeciwbakteryjnego.

WNIOSKI

1.Ceporacyna jest najskuteczniejszym ze wszystkich leków przebada­ nych ostatnio w naszej Klinice w zakażeniach dróg moczowych wywo­ łanych najczęściej spotykanymi bakteriami, co stwierdziliśmy na pod­ stawie antybiogramów.

2.Szczególnie skuteczna okazała się w zakażeniach pałeczką okręż­ nicy, zarówno w badaniach klinicznych jak i laboratoryjnych.

3.Jak wynika z antybiogramów, oprócz ceporacyny najczęściej w za­ każeniach moczowych skuteczny jest pyopen i pipram.

1. Cheng-Chun Lee, Earl B. llerr, Robert C. Anderson: Pharnmacological and toxiioological studies on cephalothin cliii. Med., 1963, 70, 1123.
2. Dzierżanow-ska D.: Przegląd antybiotyków cefalosporynoiwych. Pol. Tyg. Lek., 1976, 36, 1615
3. Dzlerźanowska D? Jakubicz P,: Wrażliwość pałeczek Gram ujemnych ma cztery antybiotyki z grupy cefalosporyn. Pol, Tyg, Lek,, 35, 1977, 1349,
4. Fa$s K. J. i wsp.: Cephalexin ? a new orał .caphalosporiin,: clinical eva!luataon to tJ3 patients. Am. J. Med., Soi., 1970, 259, 187.
5. Garrod L.: Ainitiibiotiic and che-
6. moltherapy. Chur,dhiill Liivtagsitone, Ediuiburg ? London, 1973, s. 87.
7. Nietupski M., Dzierżanowska D., Popławski A.: Zasitosowanie 'ceporacytiy iw cho­robach wewnętrznych. Pol. Tyg. Lek., 1970, 25, J262.
8. Prelich A., Stąpor K.: Zakażenia w urologii. Wiad. Lek., 1977, 9, 689.