Sprawozdanie z pobytu naukowego w Klinice Urologicznej Karolińska Institutet w Sztokholmie
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1983/36/3.

W dniach 1 X 82 r. ? 21 I 83 r. odbywałem szkolenie w Klinice Urologicznej Karolińska Institutet w Sztokholmie. Klinika ta wraz z Kliniką Onkologiczną sta­nowią Centrum Leczenia Nowotworów Pęcherza Moczowego i Stercza Światowej Organizacji Zdrowia. Obie Kliniki mieszczą się w Karolińska Hospital.

Kliniką Urologii kieruje prof. Lennart Anderson. Składa się z dwóch oddziałów o 60 łóżkach łącznie, przychodni oraz traktu endoskopowego. W Klinice pracuje 8 lekarzy, podzielonych na dwa zespoły kierowane przez docenta P. O. Hedlunda i P. Ekmana.

Dzień pracy rozpoczyna się o godzinie 7,30 obchodem na oddziałach chorych. O godzinie 8,15 odbywa się krótkie posiedzenie w Zakładzie Radiologii kierowa­ nym przez doc. Fonstrema. Następnie rozpoczynają sdę operacje i zabiegi endo­ skopowe. Każdy z dwóch zespołów lekarskich operuje zawsze w tym samym dniu tygodnia oraz przyjmuje w przychodni na przemian z dniami operacyjnymi. Śro­ dy są dniami nieoperacyjnymi. Odbywają się wtedy kontrole cystoskopowe cho­ rych leczonych z powodu nowotworów pęcherza moczowego. Natomiast o godzinie 13,00 odbywa się w Klinice Onkologii wspólna konferencja histopatologów, onkolo­ gów oraz urologów, poświęcona omawianiu strategii leczenia poszczególnych cho­ rych z nowotworem układu narządów moczowych. Na konferencjach tych obecny jest zawsze Dyrektor Centrum Leczenia Nowotworów Pęcherza Moczowego i Ster­ cza WHO ? profesor Folke Edsmyr oraz wicedyrektor profesor Andersson. Kon­ ferencje te dawały mi możliwość śledzenia ?na gorąco" doskonałej współpracy między poszczególnymi specjalistami w zakresie leczenia nowotworów narządów układu moczowo-płciowego. Warto zaznaczyć, że opracowano tam szczegółowy pro­ gram leczenia raków pęcherza moczowego oparty głównie na klasyfikacji TMN i stopniu złośliwości komórkowej. Żadna decyzja nie może być podjęta bez okre­ ślenia "stage and grading". W celu określenia stopnia złośliwości stosuje się nie tylko techniki histopatologiczne lecz także określa się zawartość DNA w jądrach komórek nowotworowych (im większa atypia tym większa zawartość DNA).

W dniach 4?5 X 82 r. odbywało się wspólne posiedzenie urologów szwedzkich i amerykańskich. Na konferencji tej zaprezentowano nowe techniki leczenia impo­tencji, spodziectwa oraz nowotworów narządów układu moczowo-płciowego.

W dniach 11?13 X 82 r. odbyła się coroczna konferencja organizowana przez WHO, poświęcona omówieniu nabytych doświadczeń w leczeniu raków pęcherza moczowego. Brali w niej udział urolodzy, onkolodzy i histopatolodzy ze Szwecji, Norwegii, Włoch, Holandii, Egiptu oraz Chin. Jeśli chodzi o nowe techniki opera­cyjne prym wiedli urolodzy z Egiptu (prof. El-Sabai oraz prof. Sharif).

Na zakończenie konferencji wysunięto generalny wniosek, że najbardziej sku­teczne leczenie nowotworów pęcherza moczowego odbywa się w specjalistycznych centrach onkologicznych.

Przy rozpoznawaniu nowotworów narządów układu moczowo-płciowego olbrzy­mią rolę spełnia badanie cytologiczne z popłuczyn pęcherza moczowego oraz badanie komórek pobranych ze stercza metodą Franzena. Techniki te stasuje się rutynowo i obowiązująco. Popłuczyny z pęcherza moczowego pobiera sdę podczas każdej cy­stoskopii, wykonywanej nie koniecznie z powodu nowotworu. Dzięki temu wcześnie wychwytuje się stadia przedinwazyjne (ca in situ). Histopatologia podaje zawsze przy opisie stopień złośliwości komórkowej.

Dla oceny stadium klinicznego nowotworu stosuje się głównie urografię, angio-grafię, scyntygrafię kośćca i wątroby, tomografię komputerową i ultrasonografię.

Nefrostomie wykonuje przezskórnie radiolog, który leczy również resztkową ka­micę nerkową. Leczenie to polega na usuwaniu :złogów przez nefrostomię (dotych­czas usunięto 153 złogi).

Nowotwory nerek. Wszystkie nefrektomie wykonuje sdę z dostępu przezotrzew-nowego, bądź przez torakofreinolaparotomie. Każdej nefrektomii towarzyszy limfa­denektomia ograniczona od góry przez tętnicę krezkową górną, a od dołu przez tętnice biodrowe wewnętrzne.

Cystektomia. Każdą cystektomię poprzedza limfadenektomia od rozdwojenia aorty do wiązadła pachwinowego oraz do kanału zasłonowego. Pęcherz, moczowy usuwa się po nacięciu okrężnym otrzewnej ściennej w jamie Douglasa. Mocz od­prowadza się sposobem Brickera.

Prostatektomię totalną stosuje się we wczesnym stadium klinicznym. Operację rozpoczyna się od limfadenektomii miednicznej. Stercz usuwa się na drodze zało-nowej sposobem wstępującym.

Guzy jąder. Generalnie stosuje się tu podział na nasieniaki i nienasieniaki. W grupie nasieniaków leczeniem z wyboru jest radioterapia, a nienasieniaków limfa­denektomia brzuszna. Usunięcie jądra traktuje się jako zabieg diagnostyczny. Nie stosuje się nakłucia jądra.

Ca in situ pęcherza moczowego. Leczeniem z wyboru w przypadku małej aty­pii są wlewki z adriamycyny. W razie braku poprawy po 4 miesiącach leczenia, względnie wysokiej złośliwości, wykonuje się cystektomię.

Gruczolak stercza. U 95,0% chorych stosuje się przezcewkową elektroresekcję, stercza (TUR). Duże gruczolaki operuje się, wykonując adenomektomię przezpę­cherzową z pozostawieniem przetoki nadłonowej.

Choroby nienowotworowe leczy się w Klinice Urologii Karolińska Institutet podobnie jak w naszym Kraju.

Skromny rozmiar mego sprawozdania nie pozwala na szczegółowy opis wszyst­kich metod stosowanych w tej Klinice. Mój czteromiesięczny pobyt szkoleniowy uważam za niezwykle pożyteczny.