PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

NERKA NADLICZBOWA
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1988/41/3.

autorzy

Tadeusz Krzeski, Zbigniew Wolski, Janusz Gołębiewski, Piotr Trypens
Z Katedry i Kliniki Urologii Instytutu Chirurgii Akademii Medycznej
w Warszawie Kierownik: prof. dr hab. med. T. Krzeski

streszczenie

Przedstawiono chorego posiadającego nerką nadliczbową. Wada ujawniła się w 60 roku życia, wodonerczem tej nerki, którą początkowo mylnie rozpoznano jako torbiel nerki, następnie jako wodonercze dol­nego segmentu nerki podwójnej. Ostateczne rozpoznanie ustalono do­piero w czasie operacji. Nerkę usunięto.

Nerka nadliczbowa stanowi całkowicie oddzielny narząd, który ma własną torebkę i własne naczynia oraz znajduje się w pewnej odległości od nerki sąsiedniej. Leży ona zwykle poniżej nerki prawidłowej, wy­jątkowo przed nią lub wyżej niej (1, 2, 4). Około 50% opisanych ne­rek nadliczbowych miało własny, całkowicie odrębny moczowód oraz dodatkowe ujście w pęcherzu (1, 4). Wada ta zdarza się bardzo rzadko, do 1986 roku opisano zaledwie 66 przypadków (1). Rzadkość jej wystę­powania oraz trudności diagnostyczne skłaniają nas do opisu spostrzega­nego przypadku nerki nadliczbowej, pierwszego jak się nam wydaje w piśmiennictwie polskim.

OPIS PRZYPADKU

Chory S. H., lat 60 (nr hist. chor. 274/87) skarżył się na bóle w lewej okolicy lędźwiowej i nadbrzuszu od 3 lat. Badaniem fizykalnym stwierdzono w lewej po­łowie brzucha elastyczny, gładki i niebolesny na ucisk guz. Badania biochemiczne i morfologiczne krwi oraz moczu były prawidłowe. Urografia wykazała prawidłową nerkę prawą. Nerka lewa była kulista, nieco przemieszczona ku górze i na ze­wnątrz (ryc. 1). Tomografia komputerowa uwidoczniła torbielowaty twór wychodzą­cy z dolnego bieguna nerki lewej (ryc. 2). Na tej podstawie rozpoznano torbiel nerki, którą przezskórnie nakłuto wypuszczając z niej około 2 litrów wodojasnego, kla­rownego płynu. Ponowne badanie ultrasonograficzne przeprowadzono po upływie miesiąca wykazało nawrót torbieli. Jednakże badanie USG wykonane przed zamie­rzonym, powtórnym nakłuciem uwidoczniło odchodzący od torbieli znacznie posze­rzony moczowód. Na tej podstawie odstąpiono od rozpoznania torbieli i przyjęto, że mamy do czynienia z nerką podwójną i wodonerczem jej dolnej części (ryc. 3). Pielografia wykonana przez nakłucie przezskórne nerki dolnej ujawniła znacznych rozmiarów wodonercze, szeroki o krętym przebiegu moczowód, którego ujście znaj­dowało się w obrębie zwieracza wewnętrznego. Na podstawie ultrasonografii i pie­lografii zstępującej rozpoznano nerkę podwójną z olbrzymim wodonerczem nerki dolnej, spowodowanym przemieszczeniem śródzwieraczowym ujścia moczowodu (ryc. 4).

Dnia 24 lutego 1987 roku chorego operowano. W lewej przestrzeni zaotrzewno­wej znaleziono olbrzymi twór wypełniony płynem. Preparując go stwierdzono, że stanowi on nerkę nadliczbową, posiadającą własną torebkę włóknistą i tłuszczową, oddzielającą ją od położonej wyżej nerki właściwej. Wodonerczowo zmieniona nerka posiadała własną szypułę naczyniową. Moczowód jej był znacznie poszerzony i po­skręcany. Nerkę Wypreparowano i po podwiązaniu naczyń, odcięto wraz z mo­czowodem. pień moczowodowy z nerką właściwą (1, 4). W pozostałej stwierdzono całkowite zdwojenie moczowodów, z zachowaniem u większości chorych prawa Weigerta-Meyera (1, 4). Jedynie u 4 chorych nerki nadliczbowe miały moczowód uchodzący ektopicznie w przedsionku pochwy, pochwie i cewce moczowej (2, 3, 5, 6). Rozpoznanie nerki nadliczbowej jest moż­liwe jedynie wtedy, gdy wywołuje ona objawy kliniczne. 25,0% nerek nadliczbowych rozpoznano podczas autopsji (1, 2, 4). Rzadko rozpoznanie udaje się ustalić przed operacją (1, 2). Objawy nerki nadliczbowej zwią­zane były z wystąpieniem zakażenia, zastoju moczu lub ektopią ujścia moczowodu (1, 2, 4). Nerka nadliczbowa zmieniona chorobowo była zwyk­le usuwana (1, 2, 4). Wykryta przypadkowo i mająca przebieg bezobja­wowy nie wymagała leczenia.

W naszym przypadku wskazaniem do nefrektomii było olbrzymie wodonercze spowodowane śródzwieraczowym przemieszczeniem ujścia moczowodu.

piśmiennictwo

  1. 1. Cambell M.: Urology, W. B. Saunders. Philadelphia 1986, V, 1672. ? 2. Carl-son H.: Supernumerary kidney: a Summary of fifty ? one reported cases. J. Urol., 1950, 64, 224. ? 3. Geisenger J.: Supernumerary kidney. J. Urol., 1937, 38, 331. ?
  2. 1.N'Guessan G., Stephens F.: Supernumerary kidney. J. Urol., 1983., 130, 649. ?
  3. 2.Rubin J.: Supernumerary kidney with aberrant ureter terminating externally.
  4. J. Urol., 1948, 60, 405. ? 6. Shane J.: Supernumerary kidney with vaginal ureteral
  5. orifice. J. Urol., 1942, 47, 344.