WARTOŚĆ ORCHIDEKTOMII W LECZENIU ESTROGENO--OPORNYCH NOWOTWORÓW STERCZA
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1985/38/2.

Raki stercza w miarę postępów wiedzy medycznej i przedłużenia ży­cia tym chorym, stwarzają poważny problem leczniczy. Wiele sposobów postępowania ze świeżo rozpoznanymi nowotworami stercza, w zależności od stopnia złośliwości i rozległości choroby, jak również od ośrodka, w którym leczony jest chory, doprowadziło wreszcie do propozycji ujedno­licenia leczenia w Polsce za sprawą Zespołu Specjalistów Krajowych w Urologii. Jednakże wytyczne postępowania pozostawiają pewną dowol­ność, zwłaszcza w kwestii pierwotnego czy wtórnego usuwania jąder, jako sposobu obniżania stężenia testosteronu w ustroju. W Klinice Urologii AM w Łodzi stoimy na stanowisku, że każdy świeżo rozpoznany nowotwór stercza, o ile nie ma istotnych przeciwwskazań (1, 2, 7, 8, 9, 20), należy leczyć początkowo estrogenami w połączeniu z bromokryptyną (4, 6, 10, 11, 13, 14, 15, 17). Dopiero po stwierdzeniu lekooporności, co zwykle przejawia się pogorszeniem stanu ogólnego i trudnościami w oddawaniu moczu, a nawet zatrzymaniem moczu należy usunąć jądra (16, 19) i ewen­tualnie zastosować leczenie fosforanem estramustyny i innymi lekami z rezerwy (3, 5, 12). Takie postępowanie pozwala zyskać na czasie i prze­dłużyć życie chorego w dobrym stanie. Niektóre ośrodki preferują orchi­dektomię na początku leczenia, rezygnując z możliwości ewentualnej po­prawy po wtórnym usunięciu jąder u chorych estrogeno-opornych.

Przedmiotem niniejszego doniesienia są własne spostrzeżenia, jakie poczyniliśmy w okresie ostatnich 10 lat u chorych na raka stercza po leczeniu fosfestrolem oraz fosfestrolem i bromokryptyną, u których usu­waliśmy jądra wobec pogorszenia się stanu ogólnego i zatrzymania moczu.

W latach 1974?1983 leczyliśmy 321 chorych na raka stercza. Od 1979 roku rozpoczęliśmy rutynowe leczenie estrogenami i bromokryptyną, pozostawiając orchidektomię jako rezerwowy sposób postępowania w ra­zie pogorszenia się stanu ogólnego i stwierdzenia oporności na estrogeny. Stwierdziliśmy postęp choroby nowotworowej manifestującej się przerzu­tami do kości, bólami i zatrzymaniem moczu u 31 chorych, u których wykonano wtórną orchidektomię. Ponadto 7 chorych nie wyraziło zgody na orchidektomię, a inni chorzy nie mieli zatrzymania moczu i nie byli przedmiotem naszych rozważań. Po orchidektomii 7 chorych oddawało samoistnie mocz w czasie od 1 do 3 miesięcy po operacji, a zaleganie moczu w pęcherzu wynosiło od 0 do 100 ml, co uznaliśmy za dobry wy­nik leczenia. 24 chorych wymagało wykonania przezcewkowej elektro­resekcji guza, ponieważ w okresie od 1 do 3 miesięcy od orchidektomii nie oddawali samoistnie moczu. Dolegliwości bólowe, zwłaszcza dokuczli­we bóle kostne ustępowały u większości, bo aż u 25 chorych. Jednakże czas jaki upłynął od ponownego występowania bólów był rozmaicie długi i wynosił średnio około 4 miesięcy. Po tym okresie zmuszeni byliśmy rozpoczynać leczenie fosforanem estramustyny lub innymi lekami z re­zerwy.

W tabeli I podajemy zestawienie chorych, u których wykonaliśmy orchidektomię wtórną oraz jej wpływ na poprawę stanu ogólnego, ustę­powanie bólów i zatrzymanie moczu (tab. I).

Reasumując, na podstawie własnych, dziesięcioletnich obserwacji cho­rych na raka stercza, leczonych uprzednio estrogenami oraz estrogenami i bromokryptyną, uodpornionych na stosowane leki uważamy, że wyko­nanie wtórnej orchidektomii wpływa u olbrzymiej większości chorych na poprawę stanu ogólnego i ustępowanie dolegliwości bólowych. Wiel­kość nowotworu stercza pozostaje właściwie niezmieniona i usunięcie ją­der nie przyczynia się do samoistnego oddawania moczu. U większości chorych konieczne było wykonanie ERS nawet u tych, u których po­czątkowo przyjmowaliśmy wynik leczenia za dobry. O ile pierwotnie wykonana orchidektomia u chorych z zatrzymaniem moczu daje u 2/3 leczonych ustąpienie dolegliwości bólowych i samoistne oddawanie moczu (18), o tyle wtórna orchidektomia doprowadza na krótko do poprawy stanu ogólnego i właściwie nie wpływa na zmniejszenie guza stercza. Roz­poczęcie leczenia estrogenami chorych ze świeżo rozpoznanym nowotwo­rem stercza z chwilą stwierdzenia oporności pozostawia jeszcze lekarzowi możliwość wykonania orchidektomii w nadziei na poprawę stanu ogólnego i przedłużenie życia chorego.

1. 1. Blackard C. E., Doe R. P., Mellinger G. T., Byar D. P.: Incidens of cardio-
2. vascular disease and death in patients reaceiving diethylstilbestiol for carcinoma
3. of the prostatae. Cancer, 1970, ,26, 249. ? 2. Blacklock N. J.: Prostatic cancer. Urol.
4. Res., 1977, 5, 1. ? 3. Ghisholm G. D., O'Donoghue E. P. N., Kennedy C. L.. The
5. treatment of oestrogen-escaped carcinoma of the (prostate with estramustine phos­
6. phate. Brit. J. Urol., 1977, 49, 717. ? 4. Davies C, Jacobi J., Lloyd H. M., Meares
7. J. D.: DNA synthesis and the secretion of Prolactin and growth hormone by the
8. pituitary gland of the male rat: effects of diethylsilboestrol and 2-bromo-alfa-ergo-
9. cniptine rnethanesulphonate. J. Endocr., 1974, 61, 411. ? 5. Fossa S. D., Fossa J.,
10. Aakvaag A.: Hormone changes in patients with prostatic carcinoma during treat­
11. ment with estramustine phosphate. J. Urol., 1977, 118, 1913. ? 6. Hachmeister U.:
12. Hyperplasia of Prolactin cells after estrogen therapy in carcinoma of the prostate.
13. Verh. Dt. Ges. Path., 1972, 56, 535. ? 7. Ishibe T.: Effect of long term estrogen
14. treatment on liver function in patients with prostatic carcinoma. J. Urol., 1975,
15. 1.13, 829. ? 8. Ishibe T., Usui T., Nihira H.: Prostatic value of liver function tests
16. in carcinoma of the prostate. Urol. Int., 1976, 31, 205. ? 9. luman W. H. W., Ves-
17. sey M. P., Westerholm B., Engelund A.: Tromboembolic disease and the steroidol
18. content of oral contraceptive:s. A report to the Committee on Safety of Drugs. Brit.
19. Med. J., 1970, 2, 203. ? 10. Jacobi G. H, Altwein J. E.: Bromocriptine, ein neues
20. thearapeutische Rrioziip ibeSim Postate-Adeinom und Karaimom. Dt. med. Wschr.,
21. 1978, 103, 827.
22. 11I. Jeromin L.: Testosteronie and Prolactin levels in the serum patients with
23. carcinoma of the prostatae treated verious doses of fostrolin and bromocriptin.
24. Int. Urol. Nephrol., 19:82, 14, 51. ? 12. Jeromin L., Prelich A.: Własne doświadcze­
25. nia w leczeniu estracytem estrogeno-opornych nowotworów stercza. Urol. Pol.,
26. 1982, 3?4, 209. ? 13. Jeromin L.: Znaczenie prolaktyny we wzroście nowotworów
27. stercza. Pol. Tyg. Dek., 1980, 35, 453. ? 14. Jeromin L.: Zastosowanie bromokryp­
28. tyny w leczeniu raka stercza. Urol. Pol., 1982, 3?4, 141. ? 15. Jeromin L.: Meta­
29. bolizm testosteronu w raku stercza. Urol. Pol., 1982, 3?4, 135. ? 16. Mazurek L:
30. Książka pod redakcją Zieliński J.: Onkologia Urologiczna. PZWL, Warszawa, 1977. ?
31. 17. Resnick M. I., Grayhack J. T: Effect of 2-bromo-alfa-ergocriptine (CB-154) on
32. estrogen induced growth of the rat prostate. Invest. Urol., 1978, 15, 392. ? 18. Sau-
33. ford E. J., Paulson D. F., Rohner T.J., Drago J. R., Sauten R. J., Bardini C. W.:
34. The effects of castration on adrenal testosterone secretion in men with prostatic
35. carcinoma. J. Urol., 1977, 118, 1019. ? 19. Straube W., Braun J. S.: Zur Orchidekto­
36. mie und Oestrogentherapie des Prostatakarzinams. Urologe A., 1974, 13, 198. ? 20.
37. The Veterans Administration Cooperative Urological Research Group: Treatment
38. and survival of patients with cancer of the prostate. Surg. Gynec. Obstet., 1967,
39. 124, 1011.