ANANDRON W LECZENIU ZAAWANSOWANEGO RAKA GRUCZOŁU KROKOWEGO: DOŚWIADCZENIA WŁASNE
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1995/48/3.

autorzy

Marek Pisarski, Eugeniusz Miękoś: Z Kliniki Urologii ICh WAM
Kierownik Kliniki prof.dr hab. E. Miękoś

streszczenie

Spośród chorych z rozpoznanym rakiem gruczołu krokowego wybór sposobu le-

czenia może być decydujący o długości i jakości życia. Podstawowa decyzja to wybór

leczenia radykalnego lub zachowawczego, do którego w chwili rozpoznania kwalifiku-

je się od40 do 60% chorych (2,6).

Współzależność rozwoju raka gruczołu krokowego od obecności męskich hormonów płcio- wych od dosyć dawna opierała się na spostrzeżeniu, że nie występuje on u eunuchów. Jednym z najprostszych sposobów wpływania na poziom endogennych androgenów było wytrzebienie, którego naukowe podstawy opracowane w latach 40. przez Ch.Hugginsa spowodowały rozwój nowych leków mających na celu obniżenie poziomu, bądź inaktywację endogennych androge- nów poprzez wpływ na różne piętra układu hormonalnego. Oprócz orchidectomii trzy grupy leków używane są w hormonalnym leczeniu: estrogeny, agoniści LHRH oraz antyandrogeny (5,7,8,12).

Spośród dostępnych antyandrogenów występujądwa podstawowe typy: antyandrogeny ste- roidalne (pochodne cyproteronu) mające cechy naturalnego hormonu steroidowego, z którego są otrzymywane oraz tzw. czyste antyandrogeny, do których należą Anandron i Fugerel. Cha- rakteryzująaię specyficznością, interakcjątylko z receptorami androgenowymi. Łączenie tych leków wraz z dotychczasową orchidectomia daje coraz lepsze efekty w wydłużaniu okresów remisji u chorych w zaawansowanych postaciach raka gruczołu krokowego (8,12). Aktualnie w Klinice Urologii WAM prowadzone sąobserwacje grupy chorych z zaawanso- wanym rakiem gruczołu krokowego, którym oprócz orchidectomii podtorebkowej wprowadzo- no do leczenia Anandron.

MATERIAŁ I METODY

Poddano ocenie grupę 6 chorych z zaawansowanym rakiem gruczołu krokowego w wieku 61 ~~77 lat, w tym 4 chorych z rocznym okresem obserwacji, u których stosujemy preparat Anan~~ dron.

Rozpoznanie raka stercza oparto każdorazowo na wyniku badania histopatologicznego wy- konanego z materiału uzyskanego podczas biopsji stercza.bądż jako badanie skrawków po elek- troresekcji. Dla całej grupy wynik badania określono jako adenocarcinoma.

Jako podstawa oceny miejscowej guza były: badanie palpacyjne per rectum oraz ultrasono- grafia przezodbytnicza wykonana eondą4 MHz aparatu Bruel-Kjear 1846. Stopień uogólnienia procesu nowotworowego oceniono na podstawie: zdjęcia klatki piersiowej, scyntygrafii kość- ca, usg jamy brzusznej oraz oznaczania specyficznego antygenu sterczowego, frakcji sterczo- wej fosfatazy kwaśnej i fosfatazy zasadowej (1,3,4,9,10,13,14).

Po ustaleniu rozpoznania jako schemat postępowania przyjęto orchidectomię podtorebkową oraz podawanie Anandronu w dawce 100 mg 3 x dziennie przez 30 dni a następnie 50 mg 3 x dziennie. Chorzy poddawani są okresowym badaniom kontrolnym co 3 miesiące, podczas których oceniano ich według kryteriów podanych przez EORTC GU (11). Wśród obiektywnych kryte- riów oceniano: stan miejscowy guza badaniem usg przezodbytniczym, usg jamy brzusznej, zdjęcie klatki piersiowej, scyntygram kośćca, oznaczanie PSA, PAP i ALP oraz wykonywano próby wątrobowe w celu oceny toksyczności preparatu. Oceniano również zgłaszane przez chorych: zachowanie się wagi ciała, samopoczucie, dolegliwości bólowe oraz zaburzenia mikcji.

WYNIKI

Efekty stosowania Anandronu oceniano pod kątem zachowania się zmiany nowotworowej oraz jego tolerancji przez chorych. W grupie 4 chorych z rocznym okresem obserwacji u trzech stwierdziliśmy częściową remisję. W badaniu miejscowym u tych chorych utrzymują się obja- wy guza. W scyntygramach kości nie stwierdzamy nowych ognisk przerzutów, zaś wartości PSA, PAP i ALP utrzymująsię w granicach prawidłowych. Chorzy ci nie zgłaszająutraty wagi, bólów kostnych oraz pogorszenia się mikcji. U czwartego chorego po początkowej normaliza- cji wartości PSA, PAP i ALP oraz poprawie stanu ogólnego od 2 miesięcy obserwujemy wyra- źne pogorszenie. Nastąpił wyraźny wzrost wartości PSA i ALP przy niezmienionych rozmia- rach miejscowych guza. Chory traci na wadze, skarży się na bóle kostne oraz z powodu zatrzy- mania moczu od miesiąca ma założony cewnik do pęcherza moczowego (Ryc. 1,2).

U piątego chorego po 3 miesiącach przerwano leczenie Anandronem z powodu zgłaszanych przez niego duszności, zaś w wykonanym rtg klatki piersiowej występowały zmiany o charakte- rze zapalnym. Po odstawieniu leku powyższe objawy ustąpiły.

U szóstego chorego 3 miesięczny okres obserwacji jest zbyt krótki na wyciąganie wniosków.

TolerancjaAnandronu z wyjątkiem jednego chorego jest dobra, nie obserwujemy zgłaszania dolegliwości związanych z przyjmowaniem leku. U żadnego z obserwowanych chorych nie występująobjawy działania toksycznego leku.

OMÓWIENIE W obserwowanej grupie, która jest zbyt mała na wyciąganie ogólnych wniosków efekty ka- stracji podtorebkowej w połączeniu z Anandronem oceniamy jako dobre. Jako czysty an- tyandrogen stanowi alternatywę w leczeniu dla chorych w zaawansowanym raku stercza źle tolerujących inne antyandrogeny.

piśmiennictwo