PRZERZUTY DO ODLEGŁYCH NARZĄDÓW JAKO PIERWSZE OBJAWY RAKA NERKI
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1996/49/4.

autorzy

Barbara Darewicz, Janusz Darewicz, Krzysztof Rogowski, Jan Guszcz, Jacek Kudelski: Z Kliniki Urologii Akademii Medycznej w Białymstoku
Kierownik Kliniki: prof dr hab. med. Janusz Darewicz

słowa kluczowe

nerka rak nerki przerzuty odległe

streszczenie

Przedstawiono pięcioro pacjentów (3 mężczyzn i 2 kobiety), u których stwier-

dzono przerzuty w odległych narządach, takich jak: czaszka, żuchwa, kość

ramienna i pochwa, co było pierwszymi objawami klinicznymi raka nerki. Wcze-

śniej byli leczeni z powodu przerzutów bez objawów ze strony narządu mo-

czowego.

Rak nerki rozwija się zwykle po 50. roku życia. Częściej występuje u męż-

czyzn niż u kobiet i stanowi około 83-86% wszystkich nowotworów tego na- rządu. Wskaźniki zachorowalności i umieralności na raka nerki są największe w Europie i Stanach Zjednoczonych. W ostatnich latach obserwuje się stały wzrost częstotliwości zachorowań na ten nowotwór.Najczęstszym objawem raka nerki jest bezbolesny krwiomocz, występujący u około 60% chorych. Warun- kiem jego pojawienia się jest zajęcie kielicha lub miedniczki nerkowej; w in- nym wypadku może zaistnieć bardzo późno. Pozostałe klasyczne objawy, jak guz i ból, obserwuje się u około 10% pacjentów. Czasem, mimo zaawansowa- nego procesu nowotworowego nerki, jednym z pierwszych jego objawów jest przerzut do innego, odległego narządu. Najczęstsze są przerzuty do płuc i kości [2, 4], jednak występując w innych narządach, jak to działo się w naszym przy- padku, mogą również stanowić pierwszy objaw kliniczny raka nerki. OPIS PRZYPADKÓW

1. Chory R. K. (lat 49, nr hist. choroby 770/95) zgłosił się na oddział chirur- giczny szpitala rejonowego z powodu dolegliwości bólowych w obrębie ramie- nia prawego i barku. Zdjęcie rtg prawej kości ramiennej wykazało zmiany o charakterze osteolitycznym, sugerując przerzut (ryc. 2). W Klinice Urologii na podstawie badania USG i urografii stwierdzono guz lewej nerki. Pozostałe badania, poza przyśpieszonym odczynem opadania krwinek zmian nie wykazały. U chorego wykonano embolizację tętnicy nerkowej i przekazano do leczenia w oddziale urolo- gicznym w miejscu zamieszkania.

2.Chory G. C. (lat 62, nr hist. choroby 360/96) został przyjęty do Kliniki Neurochirurgii z powodu guza sklepienia czaszki, który usunięto operacyjnie (ryc. 1). Badanie histopatologiczne wyciętej zmiany: carcinoma clarocellulare. Po prze- niesieniu do Kliniki Urologii wykonano urografię, która ujawniła guz prawej nerki o wymiarach 11×14 cm, a tomografia komputerowa wykazała naciek nadnercza, wątroby i żyły głównej dolnej oraz liczne powiększone węzły chłonne. Pacjenta ze względu na znaczne zaawansowanie choroby przekazano do ośrodka onkologicz- nego.

3.Chory M. M. (lat 48, nr hist. choroby 173/93) zgłosił się do szpitala terenowe- go z powodu bólu prawego ramienia, utrzymującego się od kilku tygodni. Wykonane zdjęcie rtg wykazało w trzonie kości ramiennej zmiany o charakterze ubytków o typie ostolitycznym. Wykonane w Klinice Urologii USG i urografia ujawniły zmianę guzowatą dolnego bieguna, co potwierdziła selektywna angiografia. Z odchyleń od stanu prawidłowego stwierdzono jedynie miernego stopnia spadek wartości hemo- globiny. W leczeniu zastosowano radykalną nefrektomię.

4.Chora C.M. (lat 76, nr hist. choroby 321/95) została przyjęta do Kliniki Chi- rurgii Twarzowo-Szczękowej AMB z powodu guza żuchwy. W pobranym wycinku stwierdzono carcinoma metastaticum. Urografia i USG wykazały guz dolnego bie- guna nerki prawej, a angiografia obszar patologicznego unaczynienia. W czasie ra- dykalnej nefrektomii stwierdzono zmianę o średnicy 3 cm, nie przekraczającą toreb- ki nerkowej (ryc. 3).

5.Chora J. B. (lat 60, nr hist. choroby 140/96) zgłosiła się na oddział ginekolo- giczny Szpitala Wojewódzkiego z powodu krwawienia z dróg rodnych. Badanie na wziernikach ujawniło na tylnej ścianie pochwy twór wielkości śliwki, twardy, krwa- wiący przy dotyku. Badanie wycinka z guza: carcinoma clarocellulare metastati- cum. W Klinice Urologii AMB stwierdzono guz w lewym podżebrzu, nieruchomy sięgający lewego dołu biodrowego. USG ujawniło twór guzowaty nerki o średnicy 16 cm, w świetle żyły głównej dolnej czop nowotworowy długości 5 cm. Angiogra- fia wykazała liczne naczynia patologiczne wychodzące poza torebkę nerkową. Ze względu na znaczne zaawansowanie choroby wykonano selektywną embolizację tętnicy nerkowej i przekazano chorą do ośrodka onkologicznego.

OMÓWIENIE

Rak nerki cechuje się dużą rozmaitością obrazu klinicznego począwszy od obja- wów klasycznych do objawów paranowotworowych wywołanych wpływem guza na cały organizm, takich jak: osłabienie, spadek wagi ciała, stany podgorączkowe, niedokrwistość itp. W większości przypadków cechuje się szybką progresją. W nie- których jednak nowotwór ma przebieg stacjonarny, nie daje przerzutów lub wykazu- je powolny wzrost. Tego rodzaju przypadki tłumaczy się zdolnością organizmu do zwiększonej odporności immunologicznej.

Rak nerki stosunkowo wcześnie wzrasta w postaci czopu nowotworowego do żyły nerkowej a następnie do żyły głównej dolnej. Stąd możliwość powstania prze- rzutów głównie do płuc i wątroby [1 ]. Rzadko występują przerzuty do innych narzą- dów, jak np. języka [3], krtani [5], oczodołu [6], pochwy [7], moczowodu [9], pęche- rza moczowego [8].

Rozpoznanie raka nerki zwykłe nie nastręcza trudności i opiera się, oprócz danych z wywiadu i badania fizykalnego, na urografii, ultrasonografii, angiografii i tomografii komputerowej. Zdarza się, że nowotwór nie daje objawów ze strony narządu moczowego, a manifestuje się dopiero przerzutem do któregoś z odle- głych narządów, jak to zachodziło w naszych przypadkach.

piśmiennictwo