KOD: 5 - Bakteryjne zakażenia układu moczowego u pacjentów szpitala klinicznego w Warszawie
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2006/59/Suplement 1.

autorzy

Alicja Rokosz, Katarzyna Kot, Agnieszka Bednarska, Mirosław Łuczak

Katedra i Zakład Mikrobiologii Lekarskiej AM w Warszawie

streszczenie

Wprowadzenie. Bakteryjne zakażenia układu moczowego (ZUM) są najczęstszą postacią kliniczną zakażeń u dorosłych pacjentów szpitalnych. Stanowią one 40-50% wszystkich zakażeń u hospitalizowanych pacjentów należących do tej grupy wiekowej. Szpitalne przypadki ZUM są często związane ze stosowaniem cewników moczowych. Bakteryjne uropatogeny szpitalne mogą wykazywać oporność na wiele grup antybiotyków/chemioterapeutyków stosowanych w praktyce urologicznej. Terapia ZUM u chorych leczonych w szpitalu powinna być celowana. Ważne jest oznaczanie lekowrażliwości i mechanizmów oporności uropatogennych szczepów szpitalnych.

Cel pracy. Celem przeprowadzonych badań była izolacja, identyfikacja oraz oznaczenie lekowrażliwości uropatogennych szczepów bakteryjnych zakażających pacjentów hospitalizowanych w dwóch klinikach Samodzielnego Publicznego Centralnego Szpitala Klinicznego AM w Warszawie w ciągu dwóch lat.

Materiał i metody. Do analiz otrzymano ogółem 3171 próbek moczu od pacjentów Kliniki Hematologii 4D i Kliniki Chorób Wewnętrznych i Nefrologii 6D. Próbki moczu były pobierane na podłoże transportowo-wzrostowe (Uromedium). Badanie bakteriologiczne kontynuowano w przypadkach znamiennej bakteriurii. Identyfikację uropatogennych szczepów przeprowadzono w automatycznym systemie ATB Expression (bioMerieux sa). Wrażliwość szczepów na leki przeciwbakteryjne określono metodą krążkowo-dyfuzyjną. Szczepy metycylinoopornych (MR) gronkowców, enterokoków opornych na duże stężenia aminoglikozydów (HLAR) i Gram-ujemnych pałeczek wytwarzających beta-laktamazy o rozszerzonym spektrum substratowym (ESBL) wykryto za pomocą specjalnych testów. Oporność i średnią wrażliwość Gram-ujemnych pałeczek na karbapenemy potwierdzono przy użyciu metody Etest (AB Biodisk, Szwecja).

Wyniki. W ciągu dwóch lat badań otrzymano 2126 próbek moczu od pacjentów Kliniki Hematologii 4D. Liczba dodatnich badań wynosiła 496 (23,3%). Od pacjentów Kliniki Chorób Wewnętrznych i Nefrologii 6D przesłano 1045 próbek moczu, w tym 356 próbek (34,1%) było dodatnich.. Wśród uropatogenów wyhodowanych od pacjentów obu klinik dominowały szczepy Escherichia coli - UPEC (415 z 886 ogółu szczepów, 48%), aczkolwiek zaobserwowano malejący udział szczepów tego gatunku w etiologii szpitalnych ZUM. W dalszej kolejności wyizolowano szczepy z rodzajów Enterobacter, Proteus i Pseudomonas. W grupie Gram-dodatnich bakterii (90 szczepów) dominowały enterokoki (5 szczepów, najwięcej Enterococcus faecalis) i gronkowce (45 szczepów, najwięcej Staphylococcus haemolyticus). Wśród gronkowców wykryto 48,9% szczepów MR, wśród enterokoków - 66,7% szczepów HLAR, a wśród Gram-ujemnych pałeczek - 6,2% producentów ESBL. Nitrofurantoina była najbardziej aktywna in vitro wobec szczepów E. coli, enterokoków i gronkowców. Karbapenemy (imipenem i meropenem) oraz cefepim wykazały największą aktywność wobec pałeczek z rodzajów Enterobacter i Proteus. Antybiotyki karbapenemowe odznaczały się największą aktywnością wobec P. aeruginosa.

Wnioski. Konieczne jest stałe monitorowanie bakteryjnych czynników szpitalnych zakażeń układu moczowego oraz ich lekowrażliwości ze względu na zachodzące zmiany. Dotyczą one gatunków uropatogennych szczepów i ich wrażliwości na leki przeciwbakteryjne.