english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

W ostrej niewydolności nerek prze­biegającej z nagłym bezmoczem lub skąpomoczem, kiedy na ogół wykona­nie urografii jest bezcelowe, cennym i wartościowym badaniem, które czę­sto już na wstępie pozwala podjąć decyzję co do postępowania leczni­czego, jest cewnikowanie moczowodów — jedno lub obustronne. W statystykach dotyczących ostrej niewydolności nerek odsetek chorych z po-zanerkową niedomogą nerek sięga do 70% (1, 2). Niektórzy autorzy (3) uważają, że w ogóle nie należy przystępować do hemodializy bez uprzedniego sprawdzenia drożności moczowodów. Pogląd taki jest prze­sadny, gdyż np. ostra niewydolność nerek spowodowana zatruciem egzo­gennym lub w zespole zmiażdżenia kończyn nie wymaga takiego badania. W większości jednak przypadków istnieją wskazania do sondowania moczowodów przed rozpoczęciem le­czenia hemodializą — nawet gdy nie ma charakterystycznych bólów w oko­licy nerek a na zdjęciu przeglądowym jamy brzusznej nie widać cienia prze­mawiającego za kamicą. Przykładem tego jest następujący przypadek:

Chory J. K. lat 60 (nr hist. chor. 4432/72) przyjęty z rozpoznaniem ostrej niedomogi nerek w 10 dobie bezmoczu. Dolegliwości ze strony nerek nie odczuwał a na zdjęciu przeglądowym jamy brzusznej nie stwierdzono kamieni. Ze względu na zaawansowaną mocznicę, pomijając cewnikowanie moczowodów, przystąpiono do hemodializy. Po kilku dniach rozpoczął się okres wielomoczu. Leczenie hemodializami przerwano. Po tygodniu ponowny bezmocz. Na powtórnym zdjęciu przeglądowym jamy brzusznej stwierdzono obecność kamienia w moczowodzie lewym. Wprowadzono cewnik do moczowodu a następnie pętlą Dormia usunięto kamień. Dalsze badania wykazały obecność kamienia bezcieniowego w miedniczce nerkowej prawej. Ka­mień usunięto operacyjnie. Ostra nie­domoga nerek ustąpiła.

W tym przypadku cewnikowanie moczowodów przed hemodializą od razu wyjaśniłoby przyczynę ostrej niedomogi nerek i od razu naprowadziłoby leczenie na właściwy kie­runek.

Cewnikowanie moczowodów jest niekiedy rozstrzygającym badaniem w różnicowaniu przyczyny ostrej nie­domogi nerek.

Chora W. G. lat 72 (nr hist. chor. 4382/72). Stan po usunięciu nerki prawej z powodu kamicy. Przed rokiem zatrzymanie moczu z powodu kamienia w moczowodzie lewym. Przyjęta z powodu stanu septycznego, typowej kolki nerkowej po stronie lewej i bezmoczu. Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej nie wykazało obecności kamienia. Sądzono, że chodzi o kamień bezcieniowy. Chorą przygotowano do operacji. Przedtem jednak zdecydowano się na cewnikowanie moczowodu. Cewnik przeszedł bez oporu do miedniczki nerkowej, zalegania moczu nie stwierdzono. Rozpoznano przyczynę nerkową ostrej niewydolności nerek i chorą zakwalifikowano do leczenia hemodializą. Po 7 hemodializach pojawiła się diureza i chorą jako wyleczoną wypisano z kliniki.

Chory B. K. lat 48 (nr hist. chor. 5241/73). Przed rokiem założono przetokę kałową z powodu raka odbytu. Przez rok czuł się dobrze i pracował zawodowo. Przyjęty z powodu nagłego bezmoczu z rozpoznaniem ostrej niedomogi nerek. Sondowaniem moczowodów stwierdzono, że przeszkodę stanowi naciek nowotworowy, uciskający na moczowody.

Chora P. M., lat 56 (nr hist. chor. 2942/70). Ostra niewydolność jedynej nerki, bezmocz. W moczowodzie kamień. Cewnikowaniem moczowodu spowodowano jego odejście. Po 1 hemodializie rozpoczął się reperatywny okres niedomogi nerki.

W ostatnich 7 latach cewnikowanie moczowodów wykonaliśmy u 16 cho­rych z ostrą niewydolnością nerek z czego w 5 przypadkach z jedyną nerką. W żadnym przypadku po tych badaniach nie mieliśmy powi­kłań.

Reasumując na podstawie naszego doświadczenia uważamy, że cewniko­wanie moczowodów w ostrym bez­moczu lub skąpomoczu jest badaniem niezmiernie cennym i należy je wyko­nywać zanim przystąpi się do leczenia sztuczną nerką we wszystkich przy­padkach w których nie można wyklu­czyć w inny sposób przeszkody w od­pływie moczu a w szczególności: a) u chorych z jedną nerką, b) po operacjach w miednicy małej, c) ura­zowym uszkodzeniu narządów we­wnętrznych, d) schorzeniach narzą­dów miednicy małej, zwłaszcza nowo­tworowych, e) schorzeniach urolo­gicznych poprzedzających bezmocz, f) przy obecności charakterystycznych objawów jak kolka nerkowa, bo­lesność okolic lędźwiowych i gorączka septyczna.

1. Braun L.: Die akute Niereninsuffizienz in der Urologie. Verhandlungsbericht der Dtsch. Gesellsch. Urol., 1969, 273 (22 Tagung vom 23. bis 26 Oktober 1968 in Berlin) Springer-Verlag, Berlin-Heidelberg-New York 1969, 273.
2. Braun L.: Das akute Nierenversagen. Ferdinand Enke Verlag, Stuttgart 1968.
3. Leobenstein H.: W. Wissenschaftl. Inforni. Fresenius 1971,4, 57. (Tagungsberichte: 5. Tagung der ósterreichischen Gesellschaft fiir Urologie in Insbruck am 1. und 2. Oktober 1971).

Klinika Urologiczna Instytutu Chirurgii Pomorskiej AM
al. Powstańców 72
70-111 Szczecin