PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Przetoka pęcherzowo-pochwową jako powikłanie przezcewkowego nacięcia ureterocele
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1991/44/1.

autorzy

Cezary Brzozowski, Tadeusz Krzeski, Andrzej Borówka
Z Katedry i Kliniki Urologii Instytutu Chirurgii AM w Warszawie
Kierownik Katedry i Kliniki: prof. zw. dr hab. med. T. Krzeski
Dyrektor Instytutu: prof. zw. dr hab. med. M. Szostek

streszczenie

Przedstawiono wyjątkowe powikłanie po przezcewkowym nacięciu ektopowego ureterocele w postaci przetoki pęcherzowo-pochwowej. Zagojenie przetoki uzyskano po trzykrotnym leczeniu operacyjnym

Ureterocele jest wadą polegającą ona balanowatym rozszerzeniu podśluzówkowego odcinka moczowodu. Dzieli się na ektopowe, towarzyszące z reguły wadzie moczowodu podwójnego i dotyczące moczowodu drenującego segment górny nerki podwójnej oraz proste, dotyczące najczęściej moczowodu pojedynczego i znajdujące się w obrębie bocznego kąta trójkąta pęcherza, w miejscu prawidłowo położonego ujścia moczowodowego. Przezcewkowe nacięcie torbieli ujścia moczowodu jest jedną z metod leczenia ureterocele prostego (3, 5).

OPIS PRZYPADKU

Dziewczynka K. A., lat 12, nr historii choroby 36/90, przyjęta do Kliniki Urologii z powodu stałego wypływania moczu przez pochwą. Przed 7 laty rozpoznano u dziecka torbiel ektopową ujścia prawego moczowodu drenującego górny segment nerki i wykonano przezcewkowe nacięcie torbieli. Po zabiegu stwierdzono stałe wypływanie moczu przez pochwę. W roku 1989 dziewczynkę operowano w naszej Klinice dwukrotnie. Operacje naprawcze z dostępu przez pęcherz moczowy i przez pochwę zakończyły się niepowodzeniem. Urografia wykonana po przyjęciu dziewczynki do Kliniki wykazała obustronnie podwójne nerki, moczowód podwójny po stronie prawej i rozdwojony po stronie lewej (ryc. 1). Cystografia mikcyjna ujawniła obecność moczu cieniującego w pochwie oraz obustronny odpływ pęcherzowo-moczowodowy (ryc. 2).

Rozpoznanie przetoki pęcherzowo-pochwowej potwierdzono Cystoskopowo. Dziewczynkę operowano po raz trzeci w styczniu 1990 roku. Po otwarciu pęcherza stwierdzono przetokę pęcherzowo-pochwową średnicy 1 cm, leżącą tuż powyżej ujścia wewnętrznego cewki. Po uwolnieniu pęcherza (przyszyto jego prawy róg do prawego mięśnia biodrowo-lędźwiowego. Wydrążono kanał podśluzówkowy, umieszczono w nim podwójny prawy moczowód i zespolono go z pęcherzem, każde ramię osobno. Następnie wycięto kanał przetoki pęcherzowo-pochwowej. Pochwę zeszyto szwami wiązanymi do jej światła, a pęcherz szwami materacowymi. W pęcherzu pozostawiono cewnik Pezzera dla nadłonowego odprowadzenia moczu. Usunięto go w 17 dobie. Nie zaobserwowano wypływania moczu z dróg rodnych. Urografia wykonana dzień później nie wykazała przedostawania się moczu cieniującego do pochwy. Brak wydzielania przez górny segment prawej nerki. Po stronie prawej widoczne podciągnięcie rogu pęcherza moczowego po jego przyszyciu do mięśnia biodrowo-lędźwiowego (ryc. 3).

OMÓWIENIE

Przetoka pęcherzowo-pochwowa u dziewczynek występuje wyjątkowo rzadko (2). Ma ona zwykle charakter jatrogenny (1, 4) lub jest następstwem ciężkiego urazu krocza typu wbicia na pal. Przezcewkowe nacięcie ureterocele u płci żeńskiej stwarza również ryzyko wystąpienia takiego powikłania. W dostępnym nam piśmiennictwie nie znaleźliśmy jednak doniesień na ten temat. Nacięcie przezcewkowe jest postępowaniem przyjętym w ureterocele prostym (3, 5).

Operacyjne leczenie przetoki pęcherzowo-pochwowej u dziewczynek może być kłopotliwe. U przedstawionej przez nas chorej utrudnienie wiązało się z koniecznością przeszczepiania moczowodu. Z uwagi na brak wydzielania w badaniu urograficznym przez segment górny nerki prawej, będący najprawdopodobniej wyrazem głębokiej dysplazji, trzeba rozważyć w przyszłości konieczność heminefrektomii górnej. Odpływ pęcherzowo-moczowodowy po stronie lewej ma szansę samoistnego ustą

pienia. W sytuacji, w której nie doszłoby do tego może zajść potrzeba przezcewkowego wstrzyknięcia pasty teflonowej pod ujście lewego moczowodu lub leczenia operacyjnego.

piśmiennictwo

  1. 1. Borówka A.. Judycki J.: Przetoka pęcherzowo-pochwowa po przeciwodpływowym przeszczepieniu moczowodu. Wiad. Lek., 1986, 39, 6, 408. —
  2. 2. Kelly J.: Vesico-vaginal fistulae. Br. J. Urol. ,1979, 51, 208. —
  3. 3. Krzeski T.: Urologia dziecięca. PZWL, Warszawa, 1985. —
  4. 4. Persky L,, Forsythe W. E., Herman G.: Vesico--vaginal fistulas in childhood. Urology, 1980, XV, 1, 36. —
  5. 5. Zieliński J.: Avoi-dance of vesicoureteral reflux after transurethral meatotomy for ureterocele. J. Urol., 1962, 88, 386.

adres autorów

lek. med. Cezary Brzozowski, 02-005 Warszawa, ul. Lindleya 4, Klinika Urologii AM