english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

Chorzy z kamicą kielichową nerek najczęściej zgłaszają się do leczenia urologicznego z powodu dolegliwości bólowych lub z powodu kamieni przypadkowo rozpoznanych np. podczas badania ultrasonograficznego nerek. Dotychczas w kamicy kielichowej nerki najczęściej stosowano postępowanie wyczekujące szczególnie u chorych bez dolegliwości, zaawansowanych wiekowo lub bardzo złym stanem ogólnym (1, 3).

Wprowadzona od 1980 r. pozaustrojowa litotrypsja kamieni nerkowych pozwala na leczenie tych chorych. Kamienie kruszy się za pomocą energii fali wstrząsowej generowanej pozaustrojowo (2, 4, 5). Kamienie można kruszyć w nerce i moczowodzie. Przeciwwskazania bezwzględne uzależnione są od indywidualnej budowy anatomicznej dróg moczowych i zaburzeń krzepnięcia krwi. Jeśli kamieni nie udaje się pokruszyć chorych kwalifikuje się do leczenia przezskórnego lub do tradycyjnej operacji.

MATERIAŁ I METODA

Badaniami objęto 1569 chorych z kamicą kielichową nerek. Leczono ich w okresie od 1.10.1988 do 1.02.1992 r. Wykonano 2347 zabiegów ESWL. U 32,5% chorych zabieg powtórzono dwukrotnie, a u 4,6% trzykrotnie; dotyczyło to zwłaszcza kamieni położonych w dolnym kielichu nerki. Wielkość kamieni ograniczono do średnicy 2 cm, a ilość zabiegów do trzech.

U większości chorych stwierdzono kamienie pojedyncze w kielichach. Kamienie mnogie uwidoczniono z 247 chorych (15,7%). U wszystkich zabieg wykonywano litotryptorem Lithostar firmy Siemens w warunkach ambulatoryjnych. Znieczulenia nie stosowano. Liczba impulsów wahała się od 1500-3200 . Energia fali uderzeniowej wahała się od 14,2-19,0 kV. W ramach badań kontrolnych w 6 tygodni po zabiegu ESWL wykonywano u każdego chorego zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej, badanie ultrasonograficzne nerek oraz rutynowe badania laboratoryjne i posiewy moczu. Podczas badania kontrolnego chorych podzielono na cztery grupy: wolnych od złogów, kamień częściowo skruszony rokuje odejście, kamień częściowo skruszony nie rokuje odejścia (z powodu wielkości resztki pozostałej) i kamień nieskruszony. Chorzy z grupy drugiej zgłaszali się do ponownego badania kontrolnego po następnych 4 tygodniach i jeśli nie wydalili złogu kierowano ich do ESWL po raz drugi lub trzeci.

Chorych z grupy trzeciej kierowano od razu przy pierwszym badaniu kontrolnym do ponownego ESWL, a z grupy czwartej do PCNL. Lokalizację kamieni w nerkach przedstawiono w tabeli I.WYNIKI

Ustalono następujące kryteria: a. za wyleczonych uważano tych którzy byli wolni od złogów — nie mieli żadnych subiektywnych objawów kamicy, a wykonane zdjęcie rentgenowskie i USG nie wykazywało złogu, b. chorzy, u których pozostały po ESWL kamienie resztkowe lecz rokujące samoistne odejście, c. chorzy, u których kamieni nie skruszono (kierowani do PCNL). Wyleczonych było 29,0% chorych, a rokujących odejście kamieni 35,6%, razem 64,6%. U pozostałych kamieni nie kruszono. Zabieg najczęściej powtarzano u chorych z kamicą dolnego kielicha. Kamienie skruszono w kielichu górnym w 76,1%, w bocznym w 70,9% i w dolnym w 54,6%, co przedstawia tabela II.

U niektórych chorych występowały typowe powikłania. Najczęściej były to: atak bólowy nerki, gorączka oraz tzw. „droga kamicza\\\" związana zwykle z wielkością kamienia.

OMÓWIENIE

Ponad połowa (60,5%) kamieni znajdowała się w dolnym kielichu nerki. W kielichu bocznym kamienie występowały u 16,0% chorych, a w górnym u 23,0%. Dolegliwości bólowe miało 5,0% chorych przed zabiegiem. Najlepsze wyniki osiągnięto w leczeniu kamieni kielicha górnego i bocznego, gorsze dolnego, odpowiednio 76,1%, 70,9% i 54,6%. Spowodowane było to utrudnionym wydalaniem resztek kamienia zwłaszcza z dolnego kielicha nerki, pomimo bardzo dobrego ich rozkruszenia. Najwięcej rozkruszono w kielichu górnym 69,0%, dalej w dolnym 57,6% i tylko 19,9% w bocznym. Zabieg ESWL powtarzano najczęściej gdy kamienie znajdowały się w dolnym kielichu nerki, dwukrotnie u 32,5% chorych, a trzykrotnie u 4,6%. Wyleczono 64,6% chorych.

ESWL jest nowoczesną i dobrą metodą w leczeniu kamicy kielichowej nerek. Przeciwwskazaniami do jej stosowania jest budowa anatomiczna dróg moczowych

mogąca utrudniać wydalanie kamieni i zaburzenia krzepnięcia krwi. Jest to metoda nieinwazyjna, powinna być zastosowana przed zabiegiem PCNL, czy zabiegiem operacyjnym.

1. 1. Andersson L., Syhen M.: Small renal caliceal calculi as a cause of pain. J. Urol., 1983, 130. —
2. 2. Bar K., Noga A., Szewczyk W., Szedel A., Szkodny G., Sacha K., Flak Af., Szkodny A.: Kruszenie kamieni w układzie moczowym falą wstrząsową generowaną pozaustrojowo u dorosłych. Urol. Pol., 1991, 44. —
3. 3. Brannen G. E., Bush W. H., Lewis G. P.\\\\ Caliceal calculi. J. Urol., 1986, 135. —
4. 4. Malewski A. W., Demkow T., Judycki J., Borkowski A., Krzeski T.\\\\ Leczenie kamicy dolnego kielicha metodą ESWL. Mat. XXI Zjazdu Naukowego Warszawa 1990.
5. 5. Mee S. L., Thuroff J. W.: Small caliceal stones: is extracorporeal shock wave lithotripsy justified. J. Urol., 1988, 139.

lek. Krzysztof Łukojć I Katedra i Klinika Urologii Śl. AM 40-073 Katowice, ul. Strzelecka 9