Wyniki operacyjnego leczenia nowotworów nerek
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1979/32/1.

W literaturze polskiej ukazało się wiele prac dotyczących wyników leczenia guzów nerek (1, 2, 3, 6, 15). Wydaje się, że wszyscy są obecnie zgodni, iż leczenie nowotworów nerek winno być operacyjne "T"'"pnTega?r na usunięciu chorej nerki. Przeciwwskazaniem do nefrektomii może być brak drugiej wydolnej nerki, naciek nowotworowy otaczających tkanek i narządów Uniemożliwiający usunięcie nerki ze względów technicznych, zły stan ogólny i bardzo podeszły wiek chorego, liczne przerzuty guza i brak zgody pacjenta na operację. Istnieją doniesienia, że przerzuty no-wotworu nerki mogą się czasem zmniejszać, a nawet ustępować całko­wicie po usunięciu guza. pierwotnego. Opisano dotąd 41 takich przypad­ków (7, 8, 9, 11). Napromienianie pooperacyjne stosuje się sporadycznie ze względu na małą promienioczułość guza_i braki aparatury. Cytosta-tyki nie mają wpływu na przebieg choroby (15). Rozpoznanie ustalane jest zazwyczaj bardzo późno gdy guz przyjmie już duże rozmiary I wystąpi choćby jeden z objawów klasycznej triady: krwiomocz, guz, ból. Bywają przypadki, gdy pierwszym objawem są odległe przerzuty. Naj-częściej do ustalenia rozpoznania wystarcza urografia. W razie wątpli­wości rozstrzygająca jest arteriografia nerkowa (4, 12). Pomocne może" być poszukiwanie komórek nowotworowych w moczu (13), oraz wysłu-chiwanie szmerów naczyniowych w okolicy nerki (14). Rokowanie jest bardzo trudne. Trafiają się chorzy z guzem przerastającym torebkę lub wrastającym do naczyń żyjący długo (1) np. nasz trzeci chory. Najczę­ściej wcześniej lub później występują przerzuty do płuc lub kości i cho­ry ginie z wyniszczenia nowotworowego.

W Oddziale Urologicznym Szpitala Bielańskiego w latach 1961—1974 leczono 7788 chorych w tym 96 z guzami nerek, co stanowi 1,2% leczo­nych. Wykonano 3338 operacji w tym 324 nefrektomie. Nowotwory ne­rek były powodem 70 nefrektomii. Jedna chora leczona była wycięciem guza z pozostawieniem nerki, a to ze względu na istnienie obustronnych wodonerczy kamicowych. Chora ta żyje 14 lat i jest tematem oddzielnej publikacji (5). U 25 chorych rozpoznano guz nerki i nie podjęto lecze-nia operacyjnego. Powodem tego u 15 chorych był brak zgody na opera-cję, u 7 chorych liczne przerzuty nowotworowe, najczęściej do płuc, u 2 chorych zły stan ogólny i liczne schorzenia dodatkowe, a u jednego znaczne zaawansowanie nowotworu w jedynej nerce. W trzech przy­padkach obok nowotworu istniało drugie schorzenie w nerce. W dwu chorych była to kamica, a u jednego gruźlica. Wszyscy chorzy operowani byli z cięć lędźwiowych pozaotrzewnowo. Śmiertelność pooperacyjna 3% - dwa zgony

Omówienie zgonów: 1. Chory I.F.* lat 68 zmarł w trzeciej dobie po operacji z powodu zakrzepu tętnicy nerkowej pozostałej nerki. 2. Chora B.K. lat 84 zmarła w czwartej dobie po operacji z powodu zawału serca. Tabele I, II, III omawiają dane chorych operowanych. 14 chorych było po usunięciu nerki leczonych napro­mienianiem, co nie wpłynęło w widoczny sposób na polepszenie wyników. Żaden z tych chorych nie przeżył 5 lat po operacji. Chorych tych omawia tabela IV. Podobną opinię o napromienianiu wyrażają inni autorzy (2, 15). Leczenia cytosta-tykami nie stosowaliśmy. Tabele V, VI, VII omawiają wyniki leczenia operacyj-nego. Omówienie chorych, którzy przeżyli 5 lat po nefrektomii. Poza chorym 3 (K.H.) u żadnego chorego guz nie przerastał torebki i nie wrastał do naczyń ner­kowych.

1. Chory H. S. lat 64, żyje po operacji 12 lat. Hist. ca clarocellulare. 2. Chory G. A. lat 68, żyje po operacji 10 lat Hist. ca clarocellulare., 3. Chory K. H. lat 68, żyje po operacji 10 lat. Guz przerastał torebkę nerkową. Hist. co clarocellulare., 4. Chora J. W. lat 72 żyje po operacji 9 lat. Hist. ca clarocellularae., 5. Chora Z. K. zmarła w wieku 55 lat, w 9 lat po operacji. Hist. ca clarocellulare., 6. Chory S. B. lat 67, żyje po operacji 10 lat. Hist. Papilloma pelvis et ureteris., 7. Chory K. S. zmarł w wieku 62 lat, 5 lat po operacji. Hist. ca clarocellulare., 8. Chora S. A. zmarła w wieku 74 lata, 5 lat po operacji. Hist. ca clarocellulare., 9. Chory H. G. zmarł w wieku 73 lat, 5 lat po operacji. Hist. Papilloma in stadio malignisationis pelvis renalis., 10. Chora M. S. lat 56, żyje po operacji 7 lat. Hist. Papilloma renis in ca versum., 11. Chory J. R. lat 80, żyje po operacji 5 lat. Hist. ca clarocellulare.

Omówienie

Wyniki leczenia chorych z guzem nerki w naszym Oddziale nie odbie­gają w sposób znaczący od wyników innych polskich oddziałów i klinik urologicznych. Zwraca uwagę mała śmiertelność bezpośrednio poopera­cyjna — 3% (Kuźnik 17%, Zajączkowski 11%, Brykalska 6%). U jed­nego chorego po kilku miesiącach z zagojonej rany po nefrektomii wy­rósł kalafiorowaty guz o utkaniu guza pierwotnego. Z guza występowały krwotoki zagrażające życiu chorego. Ze względu na wyniszczenie cho­rego napromienianie nie wchodziło w rachubę. Operacyjne usunięcie wznowy wydawało się technicznie niemożliwe. Bardzo prostym sposo­bem udało się opanować krwotoki. Guz podwiązano szeroką tasiemką u nasady. Chory do śmierci, która nastąpiła po kilkunastu tygodniach nie miał krwotoków. Interesujące wydaje się zestawienie naszych wyników z wynikami kliniki chirurgicznej U. J. K. we Lwowie za lata 1928—1938, a więc z przed około 30 laty (3). Leczono operacyjnie 23 chorych z gu­zami nerki. Średnia wieku leczonych 45 lat. Śmiertelność bezpośrednio pooperacyjna 13% — 3 chorych. Przyczyny zgonów — dwukrotnie za­tor tętnicy płucnej, jeden raz niedrożność wywołana przejściem nacieku nowotworowego na krezkę i ścianę jelita. Po roku 16 chorych nie żyło. 7 chorych żyło od 1 do 7 lat. Należy przypuszczać, że w tamtych czasach do operacji byli kwalifikowani jedynie chorzy młodzi w dobrym stanie ogólnym. Niestety nie podano ilu chorych w tym czasie nie zakwalifiko­wano do operacji.

Wnioski

1. Wyniki odległe leczenia guzów nerek są wysoce niezadawalające.

2. W obecnym stanie wiedzy polepszenie wyników leczenia możemy uzyskać w pierwszym rzędzie przez wczesne ustalenie rozpoznania i wczesne operowanie. Łączy się to z uczuleniem lekarzy wszystkich specjalności na wczesne objawy guza nerki w postaci krwiomoczu, krwin-komoczu, stanów podgorączkowych, dyskretnej niedbkrwistości.

1. Brykalska A., Judycki J.: Przyczynek do leczenia nowotworów nerek. Pol. Przeg. Chir. 1967, 39, 4a, 377.
2. Jabłońska M., Gajl D.: Paljatywne leczenie przerzutów raka nerki promieniowaniem jonizującym. Nowotwory, 1964, 14, 237.
3. Kaczorowski S.: Odległe wyniki leczenia operacyjnego guzów nerek. Pol. Przeg. Chir. 1939, 18, 677.
4. Kossakowski J. S.: Przydatność arteriografii nerkowej dla rozpoznawania guzów nerek. Pol. Przeg. Chir. 1968, 40, 4a, 455.
5. Kossakowski J. S., Kazoń M.: Niezwykły przypadek obustronnej kamicy nerkowej i złośliwego nowotworu nerki lewej. Pol. Przeg. Chir.
6. Kuźnik Z.: Przypadki nowotworów nerek spostrzegane w latach 1943—1955. Urologia Polska 1956, 10, 128.
7. Ljungren E.: Obecne poglądy na rozpoznawanie i leczenie złośliwych nowotworów nerki. Pol. Przeg. Chir. 1961, 33, 1436.
8. Markewtz M., Taylor D. A., Veenema R. J.: Spontnaeous regresion o pulmonary metastases following paliative nephrectomy. Canser 1967, 20, 1147.
9. Mins MM., Christenson B., Schlumberger F. C., Goodwin W. E.: A 10-year evolution of nephrectomy for extensive renal-cell carcinoma. J. Urol. 1966, 95, 10.
10. Orłowski Z.: Spermatografia w guzach nerek. Pol. Przeg. Chir. 1970, 42, 6a, 930.
11. Silber S. J., Cheng-Yang Chang, Gould F.: Regresion of metastases after nephrectomy for renal cell carcinoma. Brit. J. Urol. 1975, 47, 259.
12. Spruch T., Klamut M., Ważny M.: Unaczynienie guzów nerek a wybór postępowania leczniczego. Pamiętnik XI Zjazdu P. T. U. Łódź 1970, 389.
13. Swiesiulski S.: Cytologiczne badania osadu moczu jako przyczynek rozpoznawczy w guzach nerek. Pol. Tyg. Lek. 1970, 8, 291.
14. Wawrzynek Z., Adamkiewicz K., Szmery naczyniowe w raku nerki. Pol. Przeg. Chir. 1974, 44, 2a, 245.
15. Zajączkowski T.: Przyczynek do leczenia nowotworów złośliwych nerek. Pol. Przeg. Chir. 1975, 47, 2a, 273.