autorzy
-
Adam Kwinta
- Z Katedry i Kliniki Urologii AM w Krakowie
Kierownik: prof. zw. dr med. J. Leńko Z Pracowni Immunologii Transplantologicznej III Kliniki Chirurgii Ogólnej AM
w Krakowie
Kierownik Pracowni: prof. dr hab. G. Turowski Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. M. Politowski
streszczenie
- Przeprowadzono badania aktywności rozetowej limfocytów u 46 chorych na raka nerki. Oznaczano markery ?aktywne" i ?całkowite" limfocytów T. Przebadano wpływ operacji na tworzenie nieodpornościo-wych rozet. Stwierdzono, że określanie aktywności rozetowej limfocytów stanowi istotną część składową badań reaktywności immunologicznej u chorych na raka nerki. Dalszego wyjaśnienia wymaga stwierdzony fakt braku pooperacyjnej depresji tej reaktywności u chorych z zaawansowanym rakiem nerki.
Badania reaktywności immunologicznej u chorych na nowotwory układu moczowo-płciowego prowadzono od dawna (3, 9, 10, 11, 18, 19). Niektórzy autorzy stosowali w tym celu testy rozetowe TE. Wyniki tych badań nie były jednoznaczne. Dlatego podjęto próbę oceny aktywności rozetowej limfocytów krwi obwodowej u chorych na raka nerki. Oceniono również wpływ operacji na tworzenie rozet TE.
MATERIAŁ I METODYKA
Przebadano 46 chorych, w tym 34 mężczyzn i 12 kobiet, leczonych w Klinice z powodu raka nerki w latach 1980?1983. Leczono operacyjnie 39 chorych. U 35 wykonano nefrektomię, a u 4 odstąpiono od nefrektomii ponieważ śródoperacyjnie stwierdzono, że miejscowe naciekanie uniemożliwia usunięcie nerki. Zachowawczo leczono 7 chorych. W oparciu
o badania kliniczne, śródoperacyjne i badanie histopatologiczne doko- nano podziału wg systemu pTNM-V oraz wg klasyfikacji Robsona na stadia kliniczne I?IV (14). Wynika oceniano w połączonych wg tej klasy- fikacji grupach chorych I + II oraz III + IV. Ogólną liczbę limfocytów krwi obwodowej wyliczano z całkowitej liczby krwinek białych w 1 mm3 i wartości odsetkowych z rozmazów barwionych metodą May Grunwalda- -Giemsy. Aktywność rozetową limfocytów krwi obwodowej chorych określano w testach rozetowych TE ? aktywnym TEa i całkowitym TEt wg metody opisanej przez Wybrana i Fudenberga oraz Turowskiego (16. 20). Wyniki testów rozetowych podano w odsetkach i bezwzględ- nych liczbach komórek tworzących rozety (ERC). Przedstawiono je rów- nież za pomocą względnych współczynników aktywności rozetowej limfo- cytów WARL-TEa dla testu aktywnego i WARL-TEt dla całkowitego (17). Współczynniki te wyliczano na podstawie następujących wzorów:
W kontrolnej grupie osób nie obarczonych nowotworem (N = 60) wyniki
testów rozetowych przedstawiały się wg Turowskiego (16, 17) następująco:
TEa: 30,5% ? 15,0 oraz 410,0 ? 120,0 ERC
TEt: 60,4% ? 12,0 oraz 1399,0 ? 317,0 ERC
W stanach prawidłowych współczynnik WARL przybierał wartość 1,0. U operowanych chorych przeprowadzono badania przed i w 10 dobie po operacji zgodnie z zaleceniem Hunta i Trottera (8). Przedstawione wyniki w formie średnich arytmetycznych z odchyleniami standardowymi poddano analizie statystycznej stosując test T-Studenta i test Kruskala i Wallisa.
WYNIKI
Średnia wartość liczby krwinek białych była wyższa od średniej dla grupy kontrolnej. Różnica ta nie była znamienna. Obserwowano natomiast znamienne obniżenie odsetka i bezwzględnej liczby limfocytów krwi obwodowej u chorych na raka nerki (tabela I).
Stwierdzono znacznego stopnia upośledzenie zdolności limfocytów krwi obwodowej chorych na raka nerki do tworzenia nieodpornościowych rozet z krwinkami barana. Obserwowany znamienny spadek wartości dotyczył zarówno markerów ?aktywnych" jak i ?całkowitych" limfocytów T, oznaczanych odpowiednio w testach TEa i TEt (tabela II). W tabeli II zestawiono również średnie wartości współczynników WARL.
W grupach chorych obserwowano również znamienne obniżenie odsetka i bezwzględnej liczby ERC obu testów rozetowych TEa i TEt. Nie obserwowano natomiast znamiennych różnic między wynikami uzyskanymi w poszczególnych grupach chorych (tabela III, IV).
W mniej zaawansowanej klinicznie grupie chorych I + II stwierdzono po operacji znamienny spadek zarówno wartości odsetkowych jak i bezwzględnej liczby ERC dotyczący markerów ?aktywnych" (tabela V). U chorych bardziej zaawansowanej grupy III + IV nie stwierdzono obniżenia parametrów testów rozetowych. Obserwowano nawet polepszenie aktywności rozetowej limfocytów po operacji, czego wyrazem było zwiększenie się odsetka i bezwzględnej liczby ERC (tabela VI).
DYSKUSJA
Uprzednie badania krążących limfocytów T u chorych na raka nerki wykazały, że odsetek ich ulega zmniejszeniu, albo zaburzona zostaje czynność powierzchniowego receptora E limfocytów T (2, 9, 12). Morales i Eidinger stosując testy rozetowe u chorych na raka nerki stwierdzili w odsetkach od 17,0% do 50,0%, a w wartościach bezwzględnych od 300,0 do 1000,0 ERC w zależności od stadium klinicznego zaawansowania raka nerki. Autorzy ci wykazali zależność między liczbą ERC we krwi obwodowej a stadium klinicznego zaawansowania nowotworu (12). Carmignani i współpracownicy wykazali od 24,8% do 37,5% ERC. Carmignani oprócz określania zdolności limfocytów obwodowej krwi żylnej chorych na raka nerki do tworzenia nieodpornościowych rozet z krwinkami barana badał tę zdolność równocześnie we krwi pobranej z żyły nerkowej nowotworowo zmienionej nerki, z żyły nerkowej wolnej od nowotworu nerki i w obwodowej krwi tętniczej. Obserwował, że zdolność do tworzenia rozet komórek pochodzących z krwi żyły nerki z nowotworem, w porównaniu z wynikami uzyskanymi przy badaniu krwi pozostałych próbek była znamiennie niższa (2). Carmignani wysunął hipotezę o istnieniu u chorych na raka nerki czynnika blokującego powierzchniowy receptor E, odpowiedzialny za tworzenie rozet TE. Inni autorzy przypuszczali, że czynnik ten jest krążącym przeciwciałem skierowanym przeciwko limfocytom T, antygenem nowotworowym lub kompleksem anitygen-przeciwciało (4, 6).
Badania aktywności rozetowej limfocytów w innych nowotworach układu narządów moczowo-płciowych prowadzili Catalona i współpracownicy. W raku pęcherza moczowego stwierdzili zależność liczby ERC krwi obwodowej chorych ze stadium klinicznego zaawansowania nowotworu, co nie potwierdziło się w raku stercza (3), W badaniach własnych stwierdzono u chorych na raka nerki znacznego stopnia upośledzenie aktywności rozetowej limfocytów krwi obwodowej, co przejawiało się w znamiennym obniżeniu wartości odsetkowych i bezwzględnych liczby komórek w testach TE. Dotyczyło to zarówno markerów ?aktywnych" jak i ?całkowitych" limfocytów T. Nie stwierdzono większych różnic w porównaniu z wynikami uprzednio prowadzonych badań u chorych na raka nerki z przerzutami (9).
Po operacji chorzy z mniej zaawansowanym nowotworem (grupa kliniczna I + II) reagowali podobnie jak ludzie ?zdrowa" operowani nie z powodu nowotworu (5, 7, 8). Uwagę zwraca fakt, że znamienny spadek wartości dotyczył markerów ?aktywnych" limfocytów T. Zdaniem niektórych autorów subpopulacja ?aktywnych" komórek T proliferuie szybciej we krwi obwodowej (3, 16). W bardziej zaawansowanej klinicznie grupie chorych III + IV obserwowano zjawisko odwrotne, a mianowicie wzrost odsetka i bezwzględnej liczby ERC w obu testach rozetowych TEa i TEt w porównaniu z wynikami uzyskanymi przed operacją. Fakt ten jest interesujący w świetle badań innych autorów, którzy wykazali, że u operowanych chorych ma miejsce obniżenie reaktywności immunologicznej i to w niejednakowym stopniu (8, 13, 15).
Badania aktywności rozetowej limfocytów dotyczą jedynie subpopulacji tych komórek, a stopień tej aktywności jest wypadkową działania wielu czynników. Można przypuścić, że usunięcie zasadniczej masy guza, a wraz z nią hipotetycznych czynników blokujących receptor E limfocytów T mogłaby wpłynąć na obserwowane prawidłowości. W pewnym stopniu potwierdzałyby to również kliniczne obserwacje remisji przerzutów raka nerki po usunięciu lub zmniejszeniu masy guza pierwotnego (1).
WNIOSKI
1.Określanie aktywności rozetowej limfocytów stanowi istotną część
składową badań reaktywności immunologicznej u chorych na raka nerki.
2.Dokładniejszego wyjaśnienia wymaga obserwowany fakt braku de-
presyjnego wpływu operacji na aktywność rozetową limfocytów krwi obwodowej u chorych z zaawansowanym nowotworem.
3. Współczynniki względnej aktywności rozetowej limfocytów WARL, obliczane na podstawie wyników testów rozetowych, okazały się przydatne w ocenie reaktywności chorych na raka nerki.
piśmiennictwo
- 1. Boasberg p, D., Eilber F. R., Morton D. L.: Immunocompetence and spontaneous regression of metastatic renal cell carcinoma. J. Surg. Oncol., 1976, 8, 207. ? 2. Carmignani G., Belgrano E., Puppo P., Cornaglia P.: T lymphocytes inhibiting factors in renal cancer: Evaluation of differences between arterial and renal venous blood levels of E rosette forming cells. J. Urol., 1978, 120, 673. ? 3. Catalona W. J., Pot-vin C, Chretien P. B.: T lymphocytes in bladder and prostatic cancer patients. J. Urol., 1974, 112, 378. ? 4. Currie G. A., Basham C: Serum mediated inhibition of the immunological reactions of the patient to his own tumour: a possible role for circulating antigen. Brit. J. Cancer, 1972, 26, 427. ? 5. Eilber F. R., Morton D. L.: Impaired immunologic reactivity and recurence following cancer surgery. Cancer, 1970, 25, 362. ? 6. Grifoni V., Del Giacco G. S., Tognella S., Manconi P. E.. Lympho-cytotoxins. Lancet, 1971, 1, 293. ? 7. Howard R. J., Simmons P. L.: Acąuired immunologic deficiences after trauma and surgical procedures. Surg. Gynaec. Obst., 1974, 139, 771. ? 8. Hunt P. S., Trotter S.: Lymphocyte response after surgery and blood transfussion. J. Surg. Res., 1976, 21, 57. ? 9. Kwinta A.: Próba oceny reaktywności immunologicznej u chorych na raka nerki z przerzutami. Urol. Pol., 1983, 4, 323. ? 10. Kwinta A.: Ocena aktywności metabolicznej granulocytów obojętnochłonnych w testach redukcji NBT u chorych na raka nerki. Urol. Pol., 1984, 37, 2, 115. 11. Leńko J., Turowski G., Dobrowolski Z.: Delayed-Type hypersensitivity in patients with nodular hyperplasia and carcinoma of the prostate. Acta Med. Pol., 1983. 24, 93. ? 12. Morales A., Eidinger D.: Immune reactivity in renal cancer: a seąuential study. J. Urol., 1976, 115, 510. ? 13. Park S. K., Brody J. I., Wallace H. A., Balkemore W. S.: Immunosuppresive effect of surgery. Lancet, 1971, 1, 53. ? 14. Robson C. J., Churchill B. M., Anderson W.: The results of radical nephrectomy for renal cell carcinoma. J. Urol., 1969, 101, 297. ? 15. Siacie M. S., Simmons R. L., Yunis E., Greenberg L. J.: Immunodepression after major surgery in normal patients. Surgery, 1975, 78, 363. ? 16. Turowski G.: Proste metody określania T limfocytów w testach rozetowych (TE). Przeg. Metod. AM w Krakowie, 1975, 10, 29. ? 17. Turowski G., Kapińska-Mrówka M., Indyk E.: Badania nad reaktywnością immunologiczną chorych na łuszczycę zwykłą. III. Względna aktywność rozetowa limfocytów i ich proporcje w przebiegu klinicznym oraz w zależności od akspresji antygenów HLA. Przeg. Dermat, 1981, 68, 1. ? 18. Turowski G., Leńko J., Dobrowolski Z.: Opóźniona skórna nadwrażliwość na antygeny przypominające u chorych na raka stercza i raka pęcherza. XXVII Kongres Tow. Intern. Pol., Wrocław 23?25. IX. 1979 (Abstract). ? 19. Turowski G., Leńko J., Dobrowolski Z., Kwinta A.: Reaktywność immunologiczna w nowotworach stercza. 3 Zjazd Pol. Tow. Immunol., Poznań 28?30. IX. 1980. ? 20. Wybran J., Fundenberg H. H.: Thymus-derived rosette-forming cells. New Engl. J. Med., 1973, 288, 1072.
|