Powszechnie panuje pogląd, że cewnikowanie pęcherza moczowego zwłaszcza wielokrotnie powtarzane, pozostawienie cewnika na stałe nieuchronnie prowadzi do zakażenia dolnych dróg moczowych. W jego następstwie u mężczyzn mogą wystąpić powikłania w postaci zapalenia najądrza lub jąder. W tych przypadkach zakażenie może szerzyć się następującymi drogami: krwiopochodną, naczyniami limfatycznymi powrózka nasiennego, wzdłuż otoczek nasieniowodu lub najczęściej przez światło nasieniowodu (1, 2, 3, 5, 6, 7).
Hanley zauważył wypływanie moczu z przeciętego kikuta nasieniowodu podczas wasektomii (6). (O'Connor stwierdził po 24 godzinach obecności w świetle nasieniowodów roztworu azotanu srebra użytego do płukania pęcherza moczowego (6). CarIton przedstawił zdjęcia rentgenowskie stwierdzające odpływ środka cieniującego z cewki moczowej do przewodów nasiennych podczas cystourethro-grafii (3). Fakty te utworzyły pogląd, że przecięcie nasieniowodów wykonane przed zabiegami na cewce moczowej zapobiega powstawaniu zapalenia najądrza (2, 4, 5, 6, 9).
Ocena wpływu cewnikowania pęcherza moczowego na częstość występowania zakażeń w nasieniowo-dach jest tematem tego doniesienia.
Materiał
Badania przeprowadziliśmy na 217 chorych, którzy nie byli cewnikowani, byli cewnikowani wielokrotnie, albo mieli cewnik założony na stałe na na okres conajmniej 10 dni. Wszyscy pacjenci mieli wykonywany posiew moczu. Przed zasadniczym zabiegiem podczas wasektomii pobrane wycinki nasieniowodów badano bakteriologicznie. Chorych podzielono na dwie grupy z moczem zakażonym ze znamienną bakteurią i moczem niezaka-żonym.
Pacjenci z moczem zakażonym otrzymywali zgodnie z wynikami po-siewu chemioterapeutyki lub antybiotyki.
Wyniki
Uzyskane wyniki zestawiono w tabeli I i II. Analizując zestawione wyniki zwraca uwagę około dwukrotnie wyższa liczba posiewów dodatnich z nasieniowodów u pacjentów z moczem zakażonym, pomimo, że wszyscy otrzymywali zgodnie z posiewem celo-wane chemioterapeutyki lub antybiotyki.
Drobnoustroje chorobotwórcze, które spowodowały zakażenie dróg moczowych w naszym materiale są podane w tabeli II. Tego samego rodzaju bakterie wyhodowano z moczem i nasieniowodów u pacjentów z zakażonym moczem.
W grupie chorych z moczem jałowym największą liczbę posiewów dodatnich z nasieniowodów stwierdziliśmy u chorych wielokrotnie cewnikowanych.
Omówienie
Dodatnie posiewy z nasieniowodów i zgodność rodzai bakterii wyhodowanych z moczu i nasieniowodów świadczą o kanalikowej drodze szerzenia się infekcji u tych chorych. Obecność bakterii w nasieniowodach stanowi bezpośrednie zagrożenie rozwinięcia się stanu zapalnego w nasieniowodach i najądrzach. Nie zrozumiałe pozostaje zjawisko obecności bakterii w nasieniowodach tylko u części chorych. Prawdopodobnie odgrywają tu rolę czynniki wrażliwości osobniczej i zja-dliwości szczepów bakteryjnych. Możliwe, że u części chorych następuje szybko zbliznowacenie ujścia nasieniowodów do cewki moczowej co utrudnia szerzenie się drogą kanalikową zakażenie. Wielokrotne cewnikowanie uszkadza cewkę tylną i prawdopodobnie uspasabia do wędrówki drobnoustrojów z cewki do nasieniowodów u chorych z jałowym moczem. Z piśmiennictwa (8, 9, 10) wynika, że rola rodzaj i zjadliwość flory bakteryjnej w występowaniu zakażenia nasieniowodów i najądrzy jest duża. Szczególnie predysponowane są do wywoływania tego rodzaju powikłań pałeczką ropy błękitnej i gronko-wiec koagulazo dodatni (10). Bakterie te mają ścisły związek z zakażeniem wewnątrzszpitalnym. W naszym materiale nie stwierdziliśmy w nasieniowodach obecności pałeczki ropy błękitnej, w 7 przypadkach wyhodowano z nasieniowodów gronkowca koagulazo dodatniego.
Wnioski
1. Wielokrotne cewnikowanie pęcherza moczowego, lub cewnik założony na stałe może powodować wystąpienie zakażenia nasieniowodów.
2. W naszym materiale u chorych z zakażonym moczem pomimo stosowania antybiotyków i chemioterapeutyków liczba posiewów dodatnich z nasieniowodów była dwukrotnie wyższa niż u chorych z moczem jałowym.
3. U chorych hospitalizowanych ze względu na niebezpieczeństwo zakażenia wewnątrzszpitalnego układu moczowego, często bardzo zjadliwą florą bakteryjną, przed założeniem cewnika na stałe należy przeciąć i podwiązać nasieniowody.