Operacja Goodwina jako alternatywa wszczepienia moczowodów do skóry u chorych z zaawansowanym rakiem pęcherza moczowego
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1994/47/4.

autorzy

Paweł Szymanowski ¹, Zbigniew Kwias ¹, Roman Krenzj ², Jan Bręborowicz ¹, Piotr Nowakowski ¹: ¹ Z Kliniki Urologii Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. Z. Kwias
² Z Zakładu Nowotworów Katedry Onkologii
Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Kierownik Zakładu: Prof. dr hab. J. Bręborowicz

streszczenie

Wykonano 3-krotne badanie cytologiczne osadu moczu u 80 chorych z guzami

pęcherza moczowego. Otrzymane wyniki porównano z wynikami badania histo-

patologicznego wycinków lub materiału pooperacyjnego. U 85% badanych z guzem

pęcherza moczowego stwierdzono występowanie komórek nowotworowych lub podej-

rzanych w osadzie moczu. Najlepsze wyniki uzyskano w grupie chorych w stadium

Tl, T2 i T3 — 86 do 92% zgodnoici rozpoznania oraz w rakach średnic

zróżnicowanych G2 i słabo zróżnicowanych G3 — 88% wyników pozytywnych.

Omówiono najczęstsze trudności i przyczyny błędów badania cytologicznego osadu

moczu u chorych z guzami pęcherza moczowego.

Wybór metody leczenia u chorych z rakiem pęcherza moczowego wymaga od urologa szczególnej ostrożności. W przypadku kiedy zapada decyzja o wycięciu pęcherza pojawia się problem metody odprowadzenia moczu. Nie ma sposobów doskonałych, każdy posiada pewne wady. Dlatego podjęto próbę oceny prze- szczepienia moczowodów sposobem Goodwina jako alternatywy wszczepienia ich do skóry (4, 10).

MATERIAŁ I METODA

W latach 1989-1991 przeprowadzono w Klinice 14 operacji wszczepienia moczowodów do esicy i 8 wszczepień do skóry. W I grupie było 12 mężczyzn oraz 2 kobiety, a wiek chorych wahał się między 35-64 r. ż. W II grupie było 7 mężczyzn i 2 kobiety w wieku od 43-76 lat. Były to guzy zaawansowane T3-T4, których penetrację ściany pęcherza określano za pomocą ultrasonografii wewnątrzpęcherzo- wych.

WYNIKI

W grupie I u 11 chorych uzyskano dobry wynik czynnościowy. Wykonywane w odstępach 3 m-cznych badania ultrasonograficzne nie wykazywały istotnych zmian w nerkach, a badania biochemiczne wskazywały na ich prawidłową wydolność.

U 1 chorego wystąpiło zwężenie moczowodu w miejscu zespolenia z jelitem bez istotnego wpływu na funkcję nerki. W 3 przypadkach pojawiły się powikłania w postaci zapalenia otrzewnej wywołanego niepełnym zrostem wszczepienia moczo- wodów. Chorzy byli reoperowany U 1 moczowody wyprowadzono na skórę, u 2 stosowano drenaż okolicy zespolenia moczowodów z esicą. W obu przypadkach uzyskiwano dobry wynik w postaci wygojenia zespoleń moczowodu z jelitem i ustąpienia objawów zapalenia otrzewnej.

W grupie II uzyskano doraźnie dobry wynik czynnościowy. Jednak wszyscy chorzy zgłaszali skargi związane z workami na mocz. Ponieważ niezbyt szczelnie przylegały one do skóry, były duże trudności z utrzymaniem higieny. Powodowało to dyskomfort psychiczny i fizyczny u chorych.

OMÓWIENIE

Problem metody odprowadzenia moczu po wycięciu pęcherza moczowego z powodu raka stanowi istotny moment leczenia operacyjnego. Najprostszym sposobem jest wszczepienie moczowodów do skóry (7). Z uwagi jednak na trudności w pielęgnacji i kalectwo chorego jest on niechętnie stosowany przez urologów. Często wykonuje się pęcherze zastępcze z jelita cienkiego lub grubego, które w zależności od metody same „trzymają lub nie mocz\\\" (2, 5, 6, 9).

Najwłaściwszą metodą jest wytworzenie pęcherza zastępczego z części jelita cienkiego, który po wszczepieniu do niego moczowodów jest zespalany z kikutem cewki moczowej (3). W ten sposób zachowuje się naturalną drogę oddawania moczu. Jednak w przebiegu pooperacyjnym mogą pojawić się zaburzenia mikcji, które są wywołane obecnością śluzu produkowanego przez śluzówkę jelita. W okresach bardziej odległych często sztuczny pęcherz ulega znacznemu poszerzeniu co może spowodować różnego rodzaju cierpienia chorego związane głównie z niepełnym wydalaniem moczu.

U naszych chorych nie decydowaliśmy się na wytworzenie pęcherza jelitowego z uwagi na zaawansowanie guza, który był najczęściej z pogranicza T3-T4.

Wykonywaliśmy cystektomię podejmując ryzyko, że część tkanek nowotworowych może nie być usunięta. Dlatego we wszystkich przypadkach chorzy przebyli następowe leczenie kobaltem.

Moczowody wszczepialiśmy do esicy mając głównie na uwadze komfort życia chorego i dotychczasowe doświadczenia ze wszczepianiem moczowodów do skóry. Chorzy szybko przystosowywali się do nowej sytuacji, a przede wszystkim nie mieli kłopotów z utrzymaniem higieny, odczucie kalectwa było znacznie mniejsze w porów- naniu z odprowadzeniem moczu przez powłoki brzuszne.

WNIOSKI

1. Odprowadzenie Ponadpęcherzowe moczu poprzez wszczepienie moczowodów do esicy może być stosowane w zaawansowanych rakach pęcherza moczowego.

2. W stosunku do odprowadzeń moczowodów na skórę, zespolenie ich z esicą stanowi mniejsze okaleczenie dla chorego i zapewnia lepszy komfort życia.

piśmiennictwo

1. Becker J., Zajączkowski T., Strambe W.: Analiza wyników leczenia raków pęcherza moczowego. Urol. Pol., 1989, 42, 2. —
2. Bricker E.: Blader substitution after pelvis evisceration. Surg. Clins. N. Am., 1950, 30, 1511. —
3. Camey M., Le Duc A.: Lenterocystopfanie avec cystoprostatectomie totale pour cancer de la vessie. Annls Urol., 1979, 13, 114. —
4. Caffty R.: Physiologic implantation of the severed ureter or cammon bile-duct into the Nilson A: Urinary diversion via a continent ileal reservoir, clinical results in 12 patients. J. UROL, 1982, 128, 469. —
5. Mazurek L., Salska Z.:Ponadpęcherzowe odprowadzenie moczu za pośrednictwem szczelnego pęcherza jelitowego. Urol. Pol. 1984, 37, 2, 111. —
6. Michałowski E Rak pęcherza Urol., Pol., 1951, 1, 22. —
7. Szkodny A., Prajsner A., Zieliński: Naciekający ok pęcherza moczowego T2, T3, T4 w Polsce. Urol. Pol. 1989, 42, 3.
8. Szymanowski J\\\'. Stokłosa A.,Koźmińska E.: Szczelny kątniczo-tętniczy pęcherz moczowy „Indiana Pouch\\\", własne doświadczenia w leczeniu 8 chorych. Urol. Pol. 1991, XLN, 1, 5. —
9. Willimms D. F., Btrkkolder G. V., Goodwin W. E.:Ureterosigmoidostomy: A 15-year experience. Jur. Urol. 1969,101, 168.

adres autorów

dr med. Eugeniusz Malczyk
Klinika Urologii
1 5-276 Białystok, ul. M. C. Skłodowskiej-Curie 24a

Operacja Goodwina jako alternatywa wszczepienia moczowodów do skóry u chorych z zaawansowanym rakiem pęcherza moczowego Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1994/47/4.