Wczesna ocena tomograficzna pacjentów po nefrektomii z powodu niskozróżnicowanego raka jasnokomórkowego
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2008/61/Supl. 1.

autorzy

Andrzej Gołubiński, Bartłomiej Gliniewicz, Artur Lemiński, Agata Kaliszczak, Andrzej Sikorski

Katedra i Klinika Urologii PAM w Szczecinie

streszczenie

Wprowadzenie.

Rak jasnokomórkowy jest najczęstszym nowotworem nerki. Mimo zwiększonej wykrywalności, co trzeci pacjent ma przerzuty w chwili rozpoznania, a u kolejnych 30% występują one po leczeniu operacyjnym. Według algorytmu Mayo Scoring System najważniejszymi czynnikami ryzyka nawrotu raka jasnokomórkowego są: stopień klinicznego (stage) oraz histopatologicznego zaawansowania (grade) nowotworu. Określenie ryzyka nawrotu choroby pozwala dobrać odpowiedni schemat kontroli radiologicznych. Zazwyczaj rozpoczyna się ją po upływie 6 miesięcy od operacji w przypadku guzów o dużym ryzyku nawrotu. Istotnym problemem jest ustalenie, czy wcześniejsze wykonanie badań obrazowych może przyspieszyć wykrycie przerzutów w wybranej grupie pacjentów, a tym samym zwiększyć skuteczność ich leczenia.

Cel pracy.

Określenie przydatności wczesnej pooperacyjnej oceny tomograficznej w celu rozpoznawania przerzutów.

Materiały i metody.

Badaniem objęto 28 kolejnych pacjentów (9 kobiet i 19 mężczyzn) po nefrektomii z potwierdzonym histopatologicznie rakiem jasnokomórkowym nerki w stopniu G3 lub G4. Średnia wieku 60,7 (od 49 do 76 lat). Guzy w stopniu G3 rozpoznano w 21 przypadkach (pT1b-4; pT2-4; pT3a-9; pT3b-4). Guzy w stopniu G4 stwierdzono w 7 przypadkach (pT1b-1; pT2-2; pT3a-4). Wszyscy pacjenci przed planowanym zabiegiem mieli wykonane badanie tomograficzne (TK) jamy brzusznej i zdjęcie RTG klatki piersiowej. Badania kontrolne po operacji przeprowadzono odpowiednio po 3 i 12 miesiącach od zabiegu. Obejmowały one TK klatki piersiowej, brzucha i miednicy.

Wyniki.

Po 3 miesiącach od operacji prawidłowy wynik TK miało 16 (57%) pacjentów. U 12 (43%) wynik badania obrazowego był nieprawidłowy. W 9 (32,1%) przypadkach stwierdzono powiększenie węzłów chłonnych (lymph node, LN). W dwóch przypadkach współistniało ono odpowiednio ze zmianami w płucach lub kośćcu. Izolowane przerzuty w płucach stwierdzono u 2 (7,1%) pacjentów, a w kośćcu u jednego (3,6%). Leczenie onkologiczne wdrożono u 6 osób (4 – immunoterapia, 1 – radioterapia, 1 – operacyjne usunięcie przerzutów do kośćca). Po 12 miesiącach ocenie TK poddano 26 (92,8%) pacjentów. Dwie (7,1%) osoby zmarły z powodu rozsianej choroby nowotworowej w 6. i 7. miesiącu po operacji . Prawidłowy wynik TK miało 13 (46,4%) badanych, wśród nich były 2 osoby z regresją zmian węzłowych. Nieprawidłowy obraz TK obserwowano u pozostałych 13 (46,4%) pacjentów, w tym u 3 (10,7%) z prawidłowym wynikiem pierwszego badania kontrolnego. Powiększone LN obserwowano w 8 (28,6%) przypadkach. W jednym współistniało ono ze zmianami w płucach, a w dwóch z przerzutami do kośćca. Izolowane zmiany w płucach stwierdzano w 4 (14,3%) przypadkach. Rozsiane przerzuty występowały u jednego (3,6%) pacjenta. W oparciu o drugie badanie kontrolne leczeniu onkologicznemu poddano kolejne 4 osoby (2 – immunoterapia, 1 – limfadenektomia, 1 – radioterapia). Pozostali pacjenci pozostają pod ścisłym nadzorem urologicznym.

Wnioski.

Rozpoznanie niskozróżnicowanego raka nerki uzasadnia przeprowadzenie kompleksowej, wczesnej oceny tomograficznej ukierunkowanej w szczególności na płuca.